آشنایی با سوغات معروف زنجان

سوغات زنجان

سوغاتی های زنجان به دو دسته صنایع دستی و خوراکی های این شهر تقسیم می شود. در ابتدای امر به معرفی صنایع دستی معروف زنجان می پردازیم.

صنایع دستی زنجان

ساخت صنایع فلزی از گذشته های دور، در زنجان رواج داشته و عده زیادی از مردم به این کار مشغول بوده و هستند. البته که علاوه بر فلزکاری ها، صنایع دستی دیگری نیز در این شهر ساخت و به فروش می رسد.

چاقوی زنجان

صنعت چاقوسازی زنجان، یکی از مهم ترین صنایع دستی این شهر می باشد که نه تنها در این شهر بلکه در کل ایران دارای طرفداران زیادی می باشد. قدمت این صنعت، به سال های خیلی دوری باز می گردد. چاقوسازی در زنجان از دوره صفویه در این شهر رواج دارد و امروزه نیز همچنان رونق دارد و بخش زیادی از اقتصاد و صنعت این شهر را به خود اختصاص داده است. امروزه با پیشرفت علم و دستگاه هایی که دخالت انسان را در صنعت بسیار کم کرده اما هنوز هم چاقوهای زنجان توسط دست ساخته می شود. به جهت اینکه ساخت چاقو به قدرت زیادی نیاز دارد، این کار بیشتر توسط جوانان انجام می گیرد و استادکارهای قدیمی نیز که عمری در این کار دست داشته اند، چاقوسازی را به جوانان آموزش می دهند. برای تهیه چاقوها، از فولاد ضد زنگ استفاده می شود که بعد از حرارت دهی و چکش کاری، بسیار تیز و برنده می شوند. انواع بسیاری از این چاقوها مثل ساده، ضامن دار، شکاری، کمری، آشپزی، مرکب، قلم تراش و میوه خوری را می توان در بازارهای زنجان پیدا کرد.

ملیله کاری

یکی دیگر از صنایع دستی و سوغات های معروف زنجان، ملیله کاری آن می باشد. طبق آثار و کتبی که از گذشته برجای مانده، نشان می دهد که صنعت ملیله کاری از سال های بسیار دوری یعنی تقریبا از قرن دهم هجری، در این شهر رواج داشته که در دوران صفویان به اوج شکوفایی خود رسیده است. ملیله کاری این شهرباعث شده تا زنجان از سوی شورای جهانی صنایع دستی به عنوان شهر ملیله انتخاب شود. ملیله کاری که نوعی فلزکاری می باشد تا قبل از دوران پهلوی، یک هنر بومی بود اما بعد از این دوره استادکاران این صنعت به شهرهای تهران، اصفهان و .. نیز سفر کردند و هنر خود را به این شهرها نیز منتقل کردند.  از این هنر برای تزئین زیورآلات، استکان، سینى، قاشق و چنگال، کاسه، گلدان، قاب عکس و پارچه استفاده می شود. طرح های به کار رفته نیز شامل بته ترمه، جقه، برگ فرنگی، برگ، غنچه، پیچک و.. می شود.

مسگری زنجان

در میان فلزکاری های زنجان، مسگری از قدمت بسیار طولانی برخوردار می باشد حتی قبل از ملیله کاری و چاقوسازی. دلیل این امرهم این است که مس یکی اولین فلزی بوده است که بشر آن را کشف کرده است. مس در طبیعت همیشه وجود داشته است و استخراج آن نیز بسیار ساده بوده است. امروزه نیز با کشف فواید و خاصیت های که برای ظروف مسی برشمرده اند، باعث شده تا صنعت مسگری، بیش از پیش رونق پیدا کند و تعداد زیادی از مردم خواهان خرید آن باشند. البته که این صنعت تنها مختص به زنجان نمی باشد و در تمام شهرهای ایران جریان داشته است و در قدیم بازارهایی به نام بازار مسگرها در هر شهری وجود داشته است که ظروف مسی را به فروش می رساندند. این صنعت در زنجان هم از دوره های بسیار قدیم رواج داشته اما دوران شکوفایی آن را می توان مربوط به دوره سلجوقیان و ایلخانان دانست. در بازارهای زنجان که راه برویم صدای مسگرها را به خوبی می شنویم که در حال ساخت ظروف مسی می باشند. امروزه از ظروف مسی هم به عنوان تزئین و هم به عنوان کاربری های روزمره استفاده می شود. آس چارتر برترین ارائه کننده بلیط ارزان چارتری بندرعباس تهران می باشد. بسیاری از کسانی که به زنجان سفر می کنند از این ظروف برای سوغاتی عزیزانشان استفاده می کنند.

 چاروق دوزی

کفشی سنتی به نام چاروق وجود دارد که در گذشته برای عبور از راه های کوهستانی و صعب العبور از آن استفاده می کردند. قدمت ساخت این پاپوش ها به دوران ساسانیان باز می گردد اما در دوره صفویه به اوج شکوفایی خود رسیده است. در تهیه این کفش ها از جنس چرم گاو استفاده می شده است که با نخ های ابریشم یا گلابتون نیز ترئین می شود. معمولا برای تهیه آن از چرم قرمز رنگ استفاده می شود. این کفش ها دارای طرح های مختلفی می باشند. شکل چاروق ها نیز به صورت نوک تیز است که پاشنه هم ندارند. انواع مختلف چاروق تمام چرم، توری، پرده بند، تمام پوست در بازارهای زنجان به فروش می رسد امروزه چاروق ها بیشتر زنانه هستند و جنبه تشریفاتی دارند.

قالیبافی زنجان

یکی دیگر از صنایع دستی پرطرفدار و بسیار زیبای شهر زنجان، قالیبافی آن می باشد. قدمت این صنعت در زنجان به دوران ساسانیان باز می گردد و می توان گفت که قدمت قالیبافی زنجان همزمان با شکل گرفتن این شهر می باشد. این صنعت بیشتر توسط مردم روستایی انجام می گیرد ک از ظرافت و هنر خاصی برخوردار می باشد. قالیبافی نقش بسیار مهمی در اقتصاد مردم زنجان و حتی کل ایران دارد چرا که قالی های دستباف این شهر برای تجارت به کل دنیا صادر می شود. مردم این شهر برای بافتن قالی از طرح هایی همچون ریز ماهی، ماهی درهم، نقشه‌ قلتوق، بیجار و افشار و… استفاده می کنند.

سفالگری زنجان

سفالگری نیز یکی دیگر از صنایع دستی زنجان می باشد که از گذشته های دور در این شهر بسیار رواج داشته است. امروزه از هنر سفالگری برای درست کردن ظروفی همچون خمره، کشک‌ ساب، کوزه و تنور استفاده می شود.

گلیم و جاجیم بافی زنجان

جاجیم و پلیم بافی نیز یکی دیگر از سوغات بسیار زیبای زنجان می باشند که ظرافت و هنر زیادی در تهیه آن به کار برده می شود. در تهیه جاجیم از پشمی تابیده شده به نام الوان استفاده می شود و در طرح ها و رنگ های مختلف بافته می شوند.

خوراکی ها زنجان

بخشی از سوغاتی های زنجان نیز شامل خوراکی های دست ساز یا گیاهان طبیعی می باشد که در این شهر می روید. در این قسمت از مقاله سایت آس چارتر قصد داریم به معرفی این خوراکی ها بپردازیم؛

نان اردک زنجان

یکی از نان های سنتی زنجان، نان اردک می باشد که در گذشته فقط به صورت خانگی طبخ و تهیه می شده است اما امروزه شیرینی فروشی های این شهر نیز، این نان را آماده می کنند. در تهیه این نان از موادی همچون آرد نان بربری، بیکینگ پودر، تخم مرغ، روغن، شکر و شیر استفاده می شود. برای تهیه بلیط هواپیما مشهد تهران خود می توانید به راحتی به سایت آس چارتر اعتماد کنید. برخی بنا به دلخواه در ترکیبات آن از آب پنیر نیز استفاده می کنند. بعد از اینکه مواد را آماده کردند، آن را در روغن سرخ می کنند.

انگشت پیچ زنجان

انگشت پیچ نام یکی از شیرینی های سنتی زنجان می باشد که از ترکیبات، سفیده تخم مرغ، گلاب، شکر و آب تهیه می شود و ماده ای چسبنده را به مانند عسل درست می کنند. اصلا به همین دلیل نام این شیرینی را انگشت پیچ گذاشته اند چرا که به علت غلیظ بودن آن به دور انگشتان می پیچد. مردم زنجان برای تزئین این شیرینی از مغز پسته، بادام و فندق استفاده می کنند. مرغوب ترین نوع این شیرینی در بازار تاریخی زنجان به فروش می رسد.

سبزیجات کوهی زنجان

شهر زنجان به علت قرار گرفتن در ارتفاعات، سالانه، شاهد بارش های زیادی می باشد که همین علت سبب می شود تا گیاهان زیادی همچون غازیاقی، گل آقا (تره کوهی)، ماتار، پیاز کوهی در آن رشد کنند. هرکدام از این گیاهان دارای خواص بسیار مفیدی می باشد به نحوی که مسافران برای سوغاتی نیز آن را می خرند و به شهرهای خود می برند. مثلا پیازکوهی برای درمان سفیدی موها و رشد مجدد مو استفاده می شود. ضدعفونی‌ کننده و ضد میکروب نیز می باشد. پیازکوهی را در آش هم استفاده می کنند که برای عفونت ریه ‌ها، سرماخوردگی بسیار موثرمی باشد. یا مثلا غازیانی که درغذاهایی چون آش، سوپ و برنج استفاده می ‌شود. این سبزی به همراه سبزی های کوهی در بازارهای زنجان به فروش می رسد.

شیرینی شستی زنجان

شیرینی شستی معروف ترین شیرینی سنتی زنجان می باشد که در ایام نوروز، بسیار پرطرفدار می باشد. علت نام گذاری این شیرینی به نام شستی این است که وسط خمیر را توسط انگشت شست حفره ای ایجاد می کنند و وسط آن مربا، عسل، شیره خرما یا انگور می ریزند.

نان برنجی زنجان

نان برنجی یکی از شیرینی هایی است که در تمامی شهرهای ایران طبخ می شود اما زنجانی ها خود معتقدند که این شیرینی برای اولین بار در شهر آنها طبخ شده است. در ترکیبات این شیرینی از گلاب، تخم مرغ، پودر قند، آب، آرد برنج، تخم خرفه و کره استفاده می شود. در نهایت می توان گفت که مسافران می توانند یکی از بهترین انواع شیرینی های برنجی را از این شهر تهیه کنند و به عنوان سوغات به شهر خود ببرند. آس چارتر همراه شما در تهیه بلیط لحظه آخری تهران می باشد.

سقز

یکی دیگر از سوغات زنجان، سقز یا صغم می باشد که شیره درخت پسته وحشی است و در فصل پائیز از شکاف های بدنه درخت خارج می شود. سقز را مثل آدامس نیز در دهان می جوند و دارای خواص زیادی همچون هضم بهترغذا، رفع بوی بد دهان، جلوگیری از پوسیدگی دندان و مرهم زخم می باشد.

نویسنده: شادی شادکام