آب انبار رستم گیو یزد

اولین شهر ایران که نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است شهر یزد می ‌باشد. این شهر به دلیل موقعیت جغرافیایی خود از دیرباز تا کنون با معضل کم آبی روبه رو بوده است. البته ساخت آب انبارهای خشتی گنبدی مانند توسط معماران باذکاوت ایرانی کمک شایانی به این موضوع کرده است. چراکه نقش این بناهای ارزشمند و کاربردی در تامین آب مورد  نیاز مردم مخصوصا در فصول کم آبی بسیار پررنگ بوده است. آب انبار رستم گیو از جمله بناهای تاریخی موجود در شهر یزد است که در حاشیه بلوار بسیج قرار دارد. با توجه به این که یزد شهری کویری است، وجود آب در آن اهمیت بسیاری دارد. بنابراین، وجود سازه هایی برای ذخیره سازی آب در آن طبیعی به نظر می رسد. حدود 60 آب انبار در یزد وجود دارند که بدین منظور ایجاد شده اند و آب انبار رستم گیو یکی از آنهاست. آب انبار رستم گیو واقع در بلوار بسیج یزد، محله زرتشتیان است. ما در این مقاله ازآس چارتر قصد داریم تا به بررسی آب انبارها، تاریخچه، انواع آب انبارها و معماری آن‌ ها بپردازیم. شما می توانید، بلیط  هواپیما ارزان یزد  را از سایت آس چارتربه صورت آنلاین رزرونمایید.

معرفی آب انباررستم گیو

یزد یکی از زیباترین شهرهای کویری و تاریخی ایران است که معماری‌ بناهای خشتی فوق العاده آن مورد توجه همه گردشگران ایرانی و خارجی است. یکی از این بناهای تاریخی زیبا آب انبار رستم گیو است. این شهر به سبب داشتن بادگیرهای فراوان به شهر بادگیرها نیز شهرت یافته است. این بنای خشتی چشم نواز واقع در محله زرتشتیان یزد، دارای گنبدی تخم مرغی شکل است که با آجرهایی به شکل سرو، فرش شده و4 بادگیر مرتفع و بلند در چهار طرف آن خودنمایی می‌کنند. مخزن آبی استوانه‌ ای شکل آن دارای گنجایش 2300 متر مکعب است. در واقع عمق این خزینه 15 متر و قطر دهانه آن 14 متر است. آجرفرشی که در ساخت این بنا به کار رفته است آجرفرشی به نام آب انباری می ‌باشد که از ملات ساروج برای ساخت آن استفاده شده است. زمانی که به دیدن این بنا می ‌روید از نقاشی‌ها و کادر بندی‌های چشم نواز موجود در طاق نما و سردر ورودی آن غافل نشوید، چراکه از دیدن آن‌ها بسیار لذت خواهید برد.

تاریخچه آب انبارگیو یزد

آب انبار زیبای رستم گیو مربوط به دوره قاجار و حدود سال‌های 1320 شمسی است. ساخت این آب انبار نزدیک به دو سال طول کشیده است. هزینه ساخت و انجام این بنای شگفت انگیز به عهده‌ی ارباب رستم گیو یکی از بزرگان و اشراف زادگان یزد بوده است و دلیل نامگذاری و شهرت آن به این نام نیز به همین دلیل است. این آب انبار با توجه به ویژگی های منحصر به فردی که دارد، در سال  1375خورشیدی، در ردیف آثار ملی ایران قرار گرفت. به همین دلیل، برای حفظ و نگهداری آن در سال 1397 خورشیدی، شهرداری یزد اقدام به مرمت و بازسازی آن نمود. بنای مزبور یکی از آثار شاخص اوایل قرن بیستم می باشد که وظیفه حفظ و نگهداری از آن بر عهده ماست.

انواع آب انبارها در یزد

آب انبارها معمولا دو نوع دارند؛ نوع همگانی و خصوصی. نوع همگانی آن همانطور که از نام آن پیدا است، برای عامه مردم که در محله‌ها، کاروانسراها و در مسیر عبور کاروان‌ها به صورت بنایی یگانه ساخته می ‌شده است. از نوع خصوصی آن نیز برای خانواده‌ها و افرادی که از تمکن مالی و درآمد بالایی برخوردار بوده‌اند، واقع در خانه‌های شخصی آن‌ها استفاده می ‌شده است. آب انبارها در واقع نوعی مخزن سرپوشیده برای نگهداری آب در مناطق کویری هستند که اکثرا در پایین‌تر از سطح زمین ساخته می‌شوند. این مخازن از دیرباز تا کنون نقش ارزشمند و غیرقآبل انکاری در تامین آب مورد نیاز مردم مناطق کویری و خشک داشته‌ اند. آس چارتر این امکان را به شما می دهد تا با کمتر از سه دقیقه بلیط چارتر اهواز یزد را از سایت تهیه نمایید.

قسمت‌های مختلف آب انباررستم گیویزد

گنبد

 این بنا دارای یک گنبد به شکل نیمکره است که گویی از زمین سر برآورده است.

بادگیر

در طرفین گنبد این آب انبار چهار بادگیر مشاهده می شوند. این بادگیرها نقش تهویه هوا را بر عهده دارند و باعث می شوند آب داخل مخازن خنک بماند. هر کدام از این بادگیرها دارای ارتفاع زیادی هستند و دارای مقطع چهار گوش هستند.

خزینه

آب انبار مزبور دارای یک خزینه بزرگ به شکل استوانه است که ظرفیت نگهداری 2300 متر مکعب (معادل دو میلیون و 300 هزار لیتر) آب را دارا می‌ باشد. این خزینه دارای دهانه ای با قطر 14 متر و عمقی در حدود 15 متر است. آس چارتر بهترین مرجع ارائه دهنده بلیط هواپیما زاهدان یزد در مشهد  می باشد.

طاق نما و سر در ورودی

طاق نما و سردر این آب انبار به صورت منقوش و کادر بندی شده است. آب انباردارای دو درب ورودی است که در گذشته دو محله می ‌توانستند از آن استفاده کنند. در یکی از این محله ها مسلمانان و در دیگری زرتشتیان سکونت داشتند و فاصله دو محله از هم حدود 2 کیلومتر بود. این امر دسترسی پیروان دو دین از یک منبع آب را بیان می کند، هرچند از دو ورودی مجزاست.

معماری آب انبار رستم گیو یزد

معماری آب انبار رستم گیو به عهده‌ی حاج محمدآبراهیم خرمشاهی بوده و نظارت و بررسی بر ساخت آن نیز توسط ارباب جمشید امانت انجام گرفته است. زیباترین بخش آب انبار‌ها، همان بادگیرهای مرتفع بر فراز آن‌ها هستند که نقش هواکش و سردکننده آب موجود در مخزن را دارند و از خشک شدن آب در فصل تابستان جلوگیری می‌کنند. اکثر آب انبارها تنها دارای 2 بادگیر می‌باشند. اما با توجه به اندازه مخزن آب موجود در آن‌ها تعدادشان می‌تواند از 2 به 4 و یا حدکثر 6 بادگیر نیز برسد. اما در آب انبار رستم گیو با توجه به وسعت و عمق زیاد مخزن آب، از 4 بادگیر در ساخت آن استفاده شده است. مصالح استفاده شده در این آب انبار، آجر فرش و ملات ساروج ( مخلوط رس و آهک به نسبت 6:4 ) می باشد. آجر فرش نوعی آجر است که از یک سنگ رسوبی آواری دانه ریز (سنگ شیل) یا سنگ معدنی، تحت فشار و شرایط خاص ایجاد می گردد. استفاده از این آجر در آب انبار رستم گیو زیبایی خاصی به آن بخشیده است. آب انبارها در حقیقت مخازن سرپوشیده‌ای هستند که ارتفاعی پایین تر از سطح زمین دارند. این مخازن سرپوشیده به وسیله رودخانه ها و قنات پر می شوند تا در مواقع کمبود آب بتوان از آنها استفاده نمود. با توجه به وجود اقلیم های مختلف در ایران در برخی از مناطق از قبیل مناطق کویری، بحران کم آبی وجود دارد. تدبیر گذشتگان برای رفع این مشکل استفاده از آب انبار بود. این بناها به نام های دیگر از قبیل حوض، برکه، مرغی، مرغک، منبع و انبار نیز شهرت دارند. این آب انبارها معمولا در مکان های شلوغ از قبیل محله ها و کاروانسراهای مختلف ساخته می شدند. بدین منظور افراد زیادی می توانستند از آنها برای رفع نیاز استفاده کنند. گاهی نیز برخی از افراد دارای تمکن مالی، آب انبارهایی در منزل شخصی خود بنا می کردند. به همین دلیل، ما در شهر یزد شاهد انواع مختلف آب انبارهای خصوصی و عمومی هستیم. تعداد بادگیرهای مورد استفاده در اطراف این آب انبارها بر حسب مساحت و وسعت آنها تعیین می شود. آنهایی که وسعت کمتری دارند دارای دو عدد بادگیر و آب انبارهای بزرگتر دارای چهار الی شش بادگیر می باشند. امروزه به دلیل خشکیدن رودخانه ها و قنات های موجود در شهر یزد، مخازن آب انبار رستم گیو فاقد آب کافی است. بنابراین، آب مورد نیاز منازل از طریق آب لوله کشی شهری تامین می شود. شما می توانید با تهیه بلیط لحظه آخری از سایت آس چارتر از تخفیفات و مزایای ویژه ای برخوردارشوید.

بهترین زمان بازدید از آب انباررستم گیو

بهترین زمان بازدید از آب انباررستم گیو یزد با توجه به شرایط اقلیمی این منطقه تمامی فصول سال بوده و افراد می توانند با توجه به شرایط خود در هر فصل و ایامی از سال به یزد سفر کرده و فرصت بازدید از زیباترین آب انبار ایران را داشته باشند.

جاذبه های نزدیک به آب انبار رستم گیو

بازدید از آب‌انباررستم گیو نیاز به زمان زیادی ندارد زیرا تنها می ‌توان نمای بیرونی آن را دید. پس فرصت را غنیمت شمرده و از جاهای دیدنی نزدیک به آب‌انبارهمچون آتشکده زرتشتیان، موزه آب، مجموعه تاریخی امیرچخماق و مسجد جامع نیز دیدن کنید.

آدرس آب انبار رستم گیو: یزد، محله ی زرتشتیان، اطراف بلواربسیج احداث