بناهای ثبت شده یزد در میراث یونسکو

شهر یزد یکی از قدیمی ترین و تاریخی ترین شهرهای کویری و خشتی جهان است، یزد دارای جاذبه های تاریخی و طبیعی فراوانی است، وجود معماری منحصربفرد خانه های یزد و وجود بادگیرهای زیبا بر فراز خانه ها این شهر را از لحاظ معماری نسبت به دیگر شهرها متمایز کرده است. و به همین خاطر یزد به شهر بادگیرها نیز معروف می باشد. در این مقاله آس چارتر به معرفی بناهای ثبت شده شهر یزد در فهرست کیراث جهانی یونسکو می پردازد، تا پایان این مقاله ما را همراهی نمایید. با تهیه بلیط هواپیما چارتر ارزان مشهد یزد از سایت آس چارتر از مزایا و تخفیفات ویژه ای برخوردار شوید.

باغ دولت آباد یزد

باغ دولت آباد یکی از جاهای دیدنی یزد است که در محله چهار منار داخل کوچه فردوسی یا حسینیه فردوس قرار دارد. باغ دولت آباد یکی از قدیمی‌ترین باغ‌های ایرانی است، این باغ منحصربفرد در سال 1160 هجری به دستور محمد تقی خان بافقی ساخته شده و قدمتی حدود 260 سال دارد و امروزه یکی از آثار ارزشمند از دوران افشاریه و زندیه است. این باغ  در گذشته محل زندگی یکی از حکمرانان یزد بوده است. وسعت باغ دولت آباد حدود 4.6 هکتار است، در ابتدا در این محوطه قناتی را حفر کردند طراحی اصلی باغ دولت آباد، بر اساس همین جریان آب شکل گرفته است. قنات موجود در این باغ قدمتی حدود 200 سال دارد و یکی از مهمترین و تاریخی ترین و طولانی ترین قنات های یزد می باشد که حدود 60 کیلومتر طول دارد. این قنات از ارتفاعات مهریز سرچشمه می گیرد و از زمین های زراعی مهریز عبور می کند و بعد از بکار انداختن چند آسیاب آبی به یزد و به باغ دولت آباد می رسد.

عمارت ها، حوض ها و جدول های آب زیادی در باغ ایجاد شد که این باغ به یک مجموعه حکومتی تبدیل  این باغ بلندترین بادگیر جهان را در خود جای داده و از نظر معماری، بسیار ارزشمند است. ارتفاع این بادگیر حدود 8.33 متر و به صورت 8 ضلعی می باشد وبلندترین بادگیر در جهان شناخته شده است. یکی از زیباترین ساختمان‌های حکومتی و تاریخی یزد در این باغ قرار دارد. بعد از گسترش باغ دولت آباد یزد بخش های مختلفی به این باغ اضافه شد که شامل: عمارت سردر، عمارت بهشت‌ آیین، تالار آیینه، عمارت تهرانی، عمارت هشتی یا عمارت بادگیر، عمارت سردر شمالی، عمارت حرم سرا، تالار طنبی، برج دیده‌بانی و آب‌انبار، اصطبلی بزرگ با شترخانه و غلام‌خانه در غرب باغ و علاوه بر این بناهای اصلی، ابنیه فرعی و خدماتی در ضلع شرقی باغ شامل آبدارخانه، شربت‌خانه، آشپزخانه و تأسیسات چاه و منبع آب و باغ ناصرمی باشد. این باغ دارای فضای سرسبز و زیبایی است که پوشیده شده از درختان میوه مانند انگور و سرو و کاج و همچنین گل‌های محمدی و سرخ نیز در باغ بسیار زیاد دیده می‌شوند. باغ دولت آباد یکی از 9 باغ ایرانی است که نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو به چشم می‌خورد و شهرت بین‌المللی دارد.

آدرس باغ دولت آباد: یزد، خیابان شهید رجایی، کوچه فردوسی

قنات زارچ یزد

قنات زارچ یکی از طولانی ترین قنات های جهان می باشد که قدمتی 1000 ساله دارد که به دوران قبل از اسلام و دوره ساسانی باز می گردد. قنات زارچ در شهر کوچک زارچ واقع شده و در 60 کیلومتری شمال شهر یزد قرار گرفته است. این قنات با طول ۷۱ كيلومتر، تعداد ۲.۱۱۵ حلقه چاه‌ در استان یزد قرار دارد، زمان بهره برداری از قنات زارچ به حدود سال های ۱۳۰۰ میلادی بر می گردد، حدود 700 سال پیش آب این قنات از طریق پایاب هایی که نوعی راهروی هستند در سراسر شهر یزد جریان داشته و در دسترس مردم دسترسی بوده، که از آب این قنات برای شرب و مصارف بهداشتی استفاده می کرده اند. قنات زارچ قناتی دشتی به طول 80 کیلومتر است که مادر چاه آن 90 متر عمق دارد و بیش از هزار چاه دارد، این قنات در عمق ۸۶ متری زمین حفر شده است دارای سه‌ شاخه یا تونل زیرزمینی به صورت جداگانه می باشد که بنام های شور، شیرین و ابراهیم خویدکی معروف است. آس چارتر این امکان را به شما می دهد تا با کمترین هزینه و کمترین زمان بلیط چارتر ارزان لحظه آخری تهران یزد خود را از این سامانه دریافت نمایید.

آب این قنات از حوالی روستای فهرج حرکت می کند و بعد از طی روستاهایی مانند خویدک، دهنو و اکرمیه وارد شهر یزد می ‌شود و حدود ۳۰ کیلومتر از قنات زارچ از زیر شهر یزد عبور می ‌کند و از محله‌های مختلف شهر یزد همچون میدان امیر چقماق عبور و مسجد جامع، از شهر یزد خارج می‌شود و به‌ طرف زارچ حرکت می ‌کند. شاخه شور این قنات حدود ۷۲ کیلومتر از طول آن از زیر مسجد جامع عبور می کند برای رسیدن به این قنات باید حدود ۶۰ پله از مسجد را به سمت قنات پایین بروید. علت شور بودن این شاخه وجود مادرچاه در این منطقه است و آب آن نسبت به دو شاخه دیگر دارای کیفیت نامطلوب تری است، اما متاسفانه شاخه های شیرین و ابراهیم خویدکی به طور کامل خشک شده اند. این قنات از سال ۱۳۴۰ هجری شمسی تاکنون ۲۰ کیلومتر جلوتر رفته و هرچه سفره زیرزمینی پایین‌تر رفته است. قنات زارچ با آوردن 25 لیتر آب در ثانیه، در حال حاضر آب بیش از 800 خانواده کشاورز و 400 هکتار سطح زیر کشت را تامین می کند. جالب است بدانید که دو آسیاب آبی وزیر و کوشکنو  در مسیر قنات وجود دارد که آب این قنات در مسیر حرکت دو آسیاب را به حرکت در می‌آورد که هر کدام از این آسیاب‌ها هم نوعی میراث تاریخی محسوب می شوند. از آسیاب وزیر تا انتها ۴۰۰ متر پیاده‌روی دارید به سمت قنات که باید۱۲۰ پله با شیب ملایم ۱۲ سانتیمتری را طی کنید. در تاریخ ۱۶ تیر ۱۳۸۴ هجری شمسی قنات زارچ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و همچنین در چهلمین اجلاس میراث جهانی یونسکو که در ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶ در استانبول برگزار شد، قنات زارچ با عنوان طولانی ‌ترین قنات ایران در فهرست جهانی یونسکو قرار گرفت.

آدرس قنات زارچ: یزد، خیابان سید گلسرخ، محله کوشک نو

بافت تاریخی یزد

یزد نخستین و بزرگترین شهر خشتی ودومین شهر تاریخی جهان می باشد. بافت تاریخی یزد حدود 700 هکتار است که یکی از بکر ترین و وسیع ترین بافت های مسکونی تاریخی ایران شناخته شده است. بافت تاریخی یزد حدود ۷۷ محله قدیمی را در خود جای داده است و قدمتی بیش از ۲۵۰۰سال دارد. این بافت تاریخی شامل: خانه ها، ساباط ها و بناهای خشتی وکوچه های قدیمی است. بیش از ۱۷۰۰ اثر تاریخی یزد و کل بافت سنتی و خشتی یزد در همین محدوده قرار دارد. باوجود قدیمی بودن این بافت تاریخی امکانات رفاهی زیادی در این محله وجود دارد، معماری خانه های یزد یکی از منحصربفردترین معماری های جهان است که به دلیل کویری بودن متناسب با آب و هوای گرم و خشک است. وجود خانه های با معماری بسیار زیبا با رنگ آجری و کرمی که همگی از کاهگل اصلی ترین و شاخص ترین مصالح شناخته شده در معماری بافت تاریخی یزد به شمار می‌رود ساخته شده است.

تمام خانه های بافت تاریخی یزد شامل بخش های مختلفی مانند: حیاط بیرونی، حیاط اندرونی، دالان، تختگاه، تالار، بادگیر، سردر، هشتی، اتاق کار، اتاق خواب، اتاق ناشتا، سه دری، پنج دری، ارسی، بالاخانه، پستو، آشپزخانه، منبع آب و آبدارخانه، زیرزمین، تالار، حوضخانه، ایوان و پایاب و کرسی خانه در دورتادور حیاط می باشند. یکی از ویژگی های منحصر بفرد در ساخت و معماری خانه های یزد روش گودال باغچه است، در این روش خانه‌ها پایین ‌تر از سطح کوچه ساخته می‌شدند تا ساکنین خانه در تابستان محیطی خنک‌ تر و در زمستان فضای گرمتری داشته باشند. از دیگر ویژگی های معماری در این بافت تاریخی وجود بادگیرهای معروف یزد می باشد که یکی از ویژگی‌های برجسته معماری سنتی یزد است، بادگیرها ستون‌های مرتفع ۴ یا ۸ ضلعی هستند که در بالای ساختمان قرار دارند و دریچه‌هایی برای ورود باد دارند و فضای درون خانه را خنک تر می‌ کند. بافت قدیم یزد در ۱۸ تیرماه سال 1396 در چهل و یکمین اجلاس کمیته میراث بشری سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد در شهر کراکوف لهستان به ثبت جهانی رسید در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

آدرس بافت تاریخی: یزد

بهترین زمان سفر به یزد

یزد دارای آب و هوای گرم، خشک و بیابانی است که تابستان های آن  بسیار گرم‌ و زمستان‌های آن بسیار خشک و سوزناک است. بهترین زمان سفر به یزد از نظر آب و هوا از اوایل اسفند تا اوایل اردیبهشت می باشد که آب و هوای معتدلی دارد. آس چارتر بهترین مرجع ارائه دهنده بلیط هواپیما چارتر ارزان در شهر مشهد می باشد.