حرم شاه عبدالعظیم

حرم شاه عبدالعظیم

ری یکی از شهرهای باستانی و معروف در تهران که با وجود داشتن جاذبه های گردشگری و باستانی و زیارتی امروزه به قطب گردشگری در تهران تبدیل شده است. این شهر جاذبه‌های تاریخی و طبیعی زیادی را در خود جای داده‌ است: برج طغرل، آرامگاه ابن‌ بابویه، آتشکده بهرام، چشمه علی، نقش برجسته فتحعلی شاه قاجار، باروی ری، تالاب عشق‌آباد و همچنین حرم شاه عبدالعظیم حسنی که یکی از معروف ترین جاذبههای این شهر کوچک می باشد، که سالانه مسافران و گردشگران زیادی برای زیارت به این شهر سفر می کنند. در ادامه آس چارتر در  این مقاله قصد دارد تا به معرفی این مکان زیارتی حرم مطهر شاه عبدالعظیم بپردازد، در ادامه با ما همراه باشید. آس چارتر این امکان را به شما می دهد تا با کمترین هزینه بتوانید بلیط هواپیما اصفهان تهران خود را در اندکی از زمان به راحتی به صورت آنلاین تهیه نمایید.

معرفی و تاریخچه حرم شاه عبداعظیم

حرم شاه عبداعظیم یکی از مشهورترین زیارتگاه‌های تهران به شمار می‌رود، این مکان محل دفن عبدالعظیم حسنی است، حضرت عبدالعظیم حسنی از نوادگان امام حسن مجتبی ع است که در سال 173 هجری قمری در شهر مدینه متولد شد، قدمت حرم شاه عبدالعظیم به دوره‌های ایلخانی، صفوی و قاجار بازمی‌گردد، دو امامزاده دیگر به نام حضرت حمزه و طاهر و همچنین، مزار بسیاری از علمای دینی و افراد شهیر دیگر نیز در این حرم و در جوار ضریح و رواق‌های اطراف به خاک سپرده شده ‌اند.

معماری حرم شاه عبدالعظیم

حرم شاه عبدالعظیم حسنی در سال 725 شمسی ساخته شده است، بنای این آرامگاه متعلق به دوره ایلخانی و تیموریان، دوره صفویان و دوره قاجار است، معماری حرم ترکیب هنر چند سلسله پادشاهی است، که بسیار متفاوت و خاص است. ساختمان حرم چهار ضلع دارد و دارای دو طبقه طاق‌بندی شده است. تعداد ضلع‌های طاق‌بندی طبقه اول با طبقه دوم متفاوت است، طاق‌بندی ‌‌های طبقه اول هشت ضلع دارند، اما طاق‌ بندی‌های طبقه دوم ۱۶ ضلعی هستند. تزئینات قسمت‌های داخلی حرم نیز با انواع آینه‌کاری‌ها، منبت‌کاری و خاتم‌ کاری‌ها مزین شده اند. همچنین حرم دارای دو ایوان شرقی و شمالی است، حرم شاه عبدالعظیم همچنین  شامل ۵ صحن است بنام های: صحن شمالی یا عتیق، صحن شمال غربی یا باغ طوطی، صحن غربی یا ناصر، صحن شمال شرقی یا باغچه علی جان، صحن جنوبی یا امامزاده حمزه و 3 رواق، شرقی، شمالی و رواق غربی یا بالاسر می باشد.

بازسازی حرم شاه عبدالعظیم در دوره های مختلف

با توجه به سبک معماری ، به نظر می رسد که بقعه این بنا در دوران تیموریان ساخته و بازسازی شده است، اما بازسازی آن به دوران های مختلفی بستگی دارد، نخستین بنای این آرامگاه توسط محمد پسر زید داعی علوی در نیمه دوم قرن 3 قمری یا قرن 9 میلادی مورد بازسازی قرار گرفته است، تغییرات اصلی و بازسازی حرم در زمان شاه طهماسب صفوی انجام شده است و معماری صحن ها و ایوان آن متعلق به دوران صفویه می باشد، تعمیرات و بسیاری از صحن ها و تزئینات در این حرم نیز دردوران قاجار انجام شده است، پوشش طلایی گنبد نیز در سال 1270 قمری به فرمان ناصرالددین شاه نصب گردیده است. در برخی از کتب تاریخی نیز بازسازی حرم را در قرن چهارم قمری در زمان عضدالدوله دیلمی اشاره شده است. در دوره قاجار نیز ساخت و سازهای متعددی در اطراف حرم انجام شد و بیشتر بناهای باقی مانده در حرم عبدالعظیم مربوط به همین دوران می باشد.

بخش های مختلف حرم شاه عبدالعظیم

حرم شاه عبدالعظیم همانطور که در بالا گفته شده در دوره های مختلف تاریخی مورد مرمت های زیادی قرار گرفت که بخش های مختلفی نیز به حرم اضافه شده که شامل: صحن تازه، غرفه ها، ایوان های اطراف صحن تازه، کفشداری ها، ایوان آینه، مدرسه امین السلطان، باغ جیران، باغ توت، بقعه و گنبد امامزاده طاهر که در زمان  ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه ساخته شده است و همچنین آینه کاری و ضریح نقره مقبره امامزاده حمزه که در دوران قاجار انجام شده است. در ادامه به معرفی بخش های مختلف از این حرم می پردازیم.

حرم امام زاده حمزه

امام ‌زاده حمزه فرزند امام موسی کاظم ع و برادر امام رضاست، امام زاده حمزه یکی از محبوب ترین یاران شاه عبدالعظیم حسنی بود که شاه عبدالعظیم  در زمان زندگی‌‌اش علاقه خاصی به امام ‌زاده حمزه داشت. به همین دلیل بعد از وفاتش او را در کنار امام‌ زاده حمزه به خاک سپردند. در حال حاضر، بقعه امام‌ زاده حمزه متصل به حرم شاه عبدالعظیم است.

حرم امام زاده طاهر

در قسمت شرقی صحن حرم امام ‌زاده طاهر قرار دارد. که یکی از نوادگان امام سجاد است.

موزه حرم شاه عبدالعظیم

در حرم عبدالعظیم  یک موزه نیز وجود دارد، که  وسعتی به اندازه ۳۰۰۰ متر مربع دارد و ساختمانی سه طبقه است. این موزه شامل قسمت‌های مختلفی مانند: اشیای سفالی قدیمی، شاهنامه مصور، نسخه‌های خطاطی و خوش ‌نویسی، مدال‌های طلای اهدایی ورزشکاران و… می باشد.

مسجد جامع

در قسمت شمالی حرم نیز مسجد جامع قرار داردکه قدمت آن به دوره  قاجاریان باز می گردد که در آن زمان ساخته شده است،  این مسجد در گذشته دارای دو نقاره خانه در دو طرف مسجد بوده است که دو ساعت بر روی آنها قرار داشته است، اما اکنون یک ساعت از آن باقی مانده است.

آرامگاه های نامداران ایرانی در حرم شاه عبدالعظیم

جالب است بدانید در حرم شاه عبدالعظیم افراد و اشخاص مهمی به خاک سپرده شده اند که می توان به ناصرالدین شاه قاجار اشاره کرد که در دوره انقلاب اسلامی، سنگ قبرش به خلوت کریمخانی منتقل شد، و همچنین به سید ابوالقاسم کاشانی، ملا علی کنی، محمد قزوینی، عباس اقبال آشتیانی تاریخدان و نویسنده و مترجم و پژوهشگرِ شهیر، امیری فیروزکوهی شاعر و پژوهشگر، طیب حاج‌رضایی پهلوان شهید، علی‌اصغر حکمت نویسنده و مترجم و پژوهشگر و بانی دانشگاه تهران، شیخ محمد خیابانی مبارز، حاج‌علی رزم‌آرا سرلشکر، داماد خانواده‌ی صادق هدایت، ستارخان مبارز نامی عصر مشروطه، بدیع‌الزمان فروزانفر نویسنده و پژوهشگر و مترجمِ شهیر، نصرالله فلسفی نویسنده و مترجم و مورخ بزرگ؛ اولین مشوق صادق هدایت برای نویسندگی وبرخی از حاکمان اردلان که از وابستگان قاجار بودند. همچنین در دوران پهلوی آرامگاهی برای رضاشاه در این مکان تاسیس شد که تعدادی از بزرگان پهلوی در آنجا دفن شدند، از جمله علیرضا پهلوی، سلیمان بهبودی، ارتشبد محمد خاتم، حسنعلی منصور و 50 تن دیگر از خاندان پهلوی که در این آرامگاه دفن شده بودند در سال 1357 به دستور صادق خلخالی در عرض 20 روز به طور کامل  ویران شد. 

آثار باستانی کشف شده در حرم عبدالعظیم

در حرم عبدالعظیم  دو کتیبه چوبی که روی یک جفت در چوبی نسب شده اند وجود دارد، که متعلق به سال 848 قمری هستند، که جزو آثار ارزشمند در حرم می باشد، همچنین در بزرگ چوبی در بین رواق شمالی و مسجد زنانه قرار گرفته است که متعلق به قرن چهارم قمری و به دوره تیموریان باز می گردد، از دیگر آثار قدیمی کشف شده در این حرم ، سردر آجری است که در درگاه اصلی آن  قرار گرفته است، که روی آن نام بانی مجدالملک قمی براوستانی ثبت شده است که از وزیران برکیارق سلجوقی در قرن پنجم قمری بوده است، همچنین در سمت چپ درگاه ، کتیبه ای قرار داد که نشان دهنده تعمیر بنای بقعه در نیمه قرن دوم قمری است.

مسیر دسترسی به حرم شاه عبدالعظیم

برای رفتن به حرم شاه عبدالعظیم می توانید از مترو و یا ماشین شخصی استفاده کنید. مسیر دسترسی به حرم با ماشین شخصی می توانید از بزرگراه آزادگان به سمت شرق بروید و بعد از آن از خروجی فداییان اسلام به سمت جنوب بروید و به حرم برسید، و یکی از راحت ترین راه استفاده از مترو می باشد که باید در ایستگاه شهر ری از قطار پیاده شده و بقیه مسیر را با تاکسی به سمت حرم بروید. آس چارتر بهترین مرجع ارائه دهنده بلیط لحظه آخری شیراز تهران  در مشهد می باشد.

آدرس حرم شاه عبدالعظیم: تهران، شهر ری، خیابان مدرس، میدان مدرس