باغ اکبریه بیرجند
تاریخچه باغ اکبریه بیرجند
عمارت و باغ اکبریه یکی از بناهای تاریخی شهر بیرجند است و یکی از ۹ باغ تاریخی ایران به شمار می رود. قدمت باغ اکبریه آن به اواخر دوران زندیه و اوایل دوره قاجار بازمی گردد که توسط شوکت الملک ساخته شده است. این عمارت در ابتدا توسط مردی به نام حشمت الدوله ساخته شد، در سال‌های بعد پسران و وارثان حشمت‌الدوله این باغ را بازسازی کردند و فضاهایی را به این باغ افزودند، در نهایت به دست اسدالله اعلم رسید و در نهایت باغ اکبریه بیرجند بعد از پیروزی انقلاب اسلامی وقف آستان قدس رضوی شد و در سال ۱۳۷۱ در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت. باغ اکبریه نیز مانند دیگر باغ های ایرانی دارای ویژگی های منحصربفردی همچون نزدیک بودن به جریان آب، دیوارهای طولانی محصور شده، یک استخر در وسط باغ می باشد، این باغ در انتهای خیابان معلم در روستای اکبریه بیرجند قرار گرفته است. عمارت و باغ اکبریه محل اقامت و میزبانی میهمانان ،انجام امور دیوانی و انجام کارهای رسمی فرمانداران بوده است، عمارت و باغ اکبریه شامل تالار آیینه، گنبد کلاه فرنگی، تزئینات مقرنس لانه زنبوری و رسمی بندی که صرفا جهت پذیرایی از نمایندگان سیاسی داخلی و خارجی بوده است. جهانگردان اروپایی بعد از بازدید از این باغ به باغ اکبریه لقب پرشین گاردن را دادند. در سال ۱۳۷۸ در تاریخ ۲۰ خرداد ماه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت ملی رسید و در سال ۲۰۱۱ در سی و پنجمین کنفرانس یونسکو عمارت و باغ اکبریه به عنوان یک اثر تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
معماری باغ اکبریه بیرجند
باغ ایرانی تلفیقی معماری اسلامی و روسی و بر اساس الگوی چهارباغ از دوران هخامنشی به دست معمار برجسته ایرانی استاد الله داد جعفری در زمین شیب دار و عمارت در بلندترین قسمت باغ ساخته شده است. باغ اکبریه حدود ۴۵ هزار مترمربع وسعت دارد، این باغ شامل چند عمارت می باشد و عمارت اکبریه قدیمی ترین آن است که در انتهای شرقی باغ قرار گرفته است و شامل دو طبقه می باشد. ساخت این مجموعه در چند مرحله انجام شده است. طبقه اول این بنا دارای دو راهروی بزرگ و طولانی است که به باغ اصلی، باغ جنوبی و اصطبل منتهی می شود، این باغ شامل فضاهای خدماتی، عمارت مركزی نیز می باشد، عمارت مركزی در جبهه غربی باغ قرار دارد که کاربرد تشریفات و پذیرایی از مهمانان را داشته است، این عمارت مرکزی امروزه به عنوان موزه باستان شناسی و مردم شناسی استفاده می شود. عمارت مركزی همچنین دارای یک خیابان اصلی است که درختان 100 ساله کهن بلند قامت كاج در دو طرف خیابان قرار گرفته است، همچنین در جبهه جنوبی باغ جنوبی كوچک تر از باغ شمالی است. از دیگر بخش های این باغ استخر نسبتا بزرگ آن می باشد که به شکل مربع است كه بخش عمده فضای باغ را به خود اختصاص داده است. اصطبل نیز از دیگر بخش های این باغ است در گذشته حکم پارکینگ خانه‌های امروزی را داشته و مهمانان اسب‌هایشان را در اصطبل پارک می کردند. نیز. در دوره پهلوی نیز بخشی به این باغ اضافه شد که ساختمان اداری شده است و عمارت دیگری نیز به موزه حیات وحش تبدیل شده است. سایر عمارت‌ها نیز هم اکنون چایخانه و سفره خانه سنتی شده اند.
تزئینات باغ اکبریه بیرجند
این باغ همچنین از تزیینات و چشمانداز بسیار عالی برخوردار است، طراحی و تزئین این باغ از الگوی اصلی چهارباغ که در سایر هنرها مانند هنر فرش بافی نیز دیده می شود و ریشه در هنر و فرهنگ ایران دارد گرفته شده است، از تزئینات و طراحی های این عمارت می توان به تزئینات منبت، مشبک، مقرنس لانه زنبوی، رسمی‌بندی‌های جذاب، تالار آینه، ارسی با شیشههای رنگی، تزیینات گچی با طرح‌های اسلیمی و هندسی و گنبد کلاه فرنگی اشاره کرد که در نهایت دقت و ظرافت توسط استاد الله داد جعفری طراحی شده است.
باغ اکبریه
باغ اکبریه دارای زیبایی و جذابیتهای خاص خود می باشد، یک جوی دائم اصلی و چند جوی فرعی که از میان آن می گذرد، درختان میوه و گیاهان دارویی و زینتی خاص که زیبایی این باغ را دو چندان کرده است، درختانی همچون: كاج، انار، خرما، بلوط، انار و توت و گل‌های تاج خروس که از جذابیت های این باغ سرسبز می باشند. با تهیه بلیط هواپیما ارزان مشهد بیرجند از سایت آس چارتر از تخفیفات و مزایای ویژه ای برخوردار شوید.
موزه های باغ اکبریه بیرجند
از دیگر بخش‌های مختلف باغ جهانی اکبریه موزه ها می باشند، موزه عروسک، موزه مشاهیر، موزه خصوصی سکه، موزه حیات وحش، موزه باستان شناسی و مردم شناسی که در این باغ قرار گرفته اند، در موزه حیات وحش این مجموعه پوشش جانوری منطقه جنوب خراسان نمونه‌های شاخص، کمیاب و نادری وجود دارد، همچنین کمیاب ترین گونه‌های پرندگان جنوب خراسان قرار گرفته اند. موزه باستان شناسی و مردم شناسی نیز معیشت، آداب و رسوم، مشاغل و حرفه منطقه جنوب خراسان به نمایش گذاشته شده است.
بهترین فصل سفر به بیرجند
بیرجند دارای آب و هوای گرم و خشک است. بیرجند تابستان های داغ و سوزانی دارد و زمستان های بسیار سردی را نیز می گذراند، بهترین فصل و زمان برای سفر به بیرجند و بازدید از باغ اکبریه اوایل بهار یا اوایل پاییز می باشد که بهترین زمان است.
مسیردسترسی به باغ اکبریه بیرجند
برای بازدید از باغ اکبریه بیرجند می توانید از پرواز بیرجند استفاده کنید و یا با ماشین شخصی به این شهر سفر کنید و سپس خود را به میدان مادر و سپس بلوار معلم برسانید و در انتهای بلوار به باغ اکبریه خواهید رسید.
ساعات بازدید باغ اکبریه بیرجند
باغ اکبریه همه روزه صبح ها از ساعت 7:30 تا 14:30 و عصرها از ساعت 16 تا 19 باز می باشد که می توانید از آن بازدید نمایید.
هزینه بازدید از باغ اکبریه
هزینه بازدید از باغ اکبریه رایگان می باشد، فقط برای بازدید از موزه های این عمارت برای هرکدام باید مبلغی را بعنوان هزینه بازدید پرداخت نمایید.
مکان ها و جاذبه های گردشگری و دیدنی نزدیک باغ اکبریه بیرجند
باغ اکبریه بیرجند یکی از بناهای تاریخی با معماری بی نظیر در این شهر می باشد، در نزدیکی این باغ و عمارت زیبا جاذبه ها و مکان های دیگری همچون: باغ و عمارت رحیم آباد، آرامگاه حکیم نزاری، ارگ کلاه فرنگی، قلعه بیرجند، پارک جنگلی بیرجند، آبشار گیوک، بند عمر شاه، چشمه آب‌ترش سربیشه، روستای گازار، رشته کوه باقران، باغ بهلگرد، باغ امیرآباد، مدرسه شوکتیه، ارگ بهارستان، بند دره، باغ شوکت آباد و… وجود دارد، در ادامه چند مورد از این جاذبه های گردشگری را برایتان معرفی خواهیم کرد.
پارک جنگلی بیرجند
یکی از مقاصد تفریحی و گردشگری در بیرجند پارک جنگلی می باشد، این پارک جنگلی مساحتی حدود 40 هکتار دارد که در مجاورت مصلای المهدی عج قرار دارد. این پارک زیبای جنگلی دارای امکانات رفاهی و گردشگری زیادی شامل كفسازی، پیست دوچرخه سواری، فضای نشیمن، احداث نمازخانه و سرویس بهداشتی، پاركینگ و فضاهای تجاری در این پروژه اجرا می شود. که گردشگران و مسافران بتوانند به راحتی از آن دیدن نمایند.
آرامگاه حکیم نزاری
یکی از نقاط دیدنی و تاریخی شهر بیرجند آرامگاه سعد الدین نزاری قهستانی ملقب به حکیم نزاری می باشد، حکیم نزاری یکی از شاعران سده هفتم هجری بود، که امروزه آرامگاهش یکی از آثار تاریخی و جاهای دیدنی بیرجند محسوب می شود و در خیابان حکیم نزاری قرار گرفته است. آرامگاه حکیم نزاری در بافت قدیمی شهر بیرجند قرار دارد. آرامگاه حکیم نزاری دارای طراحی و معماری اصیل ایرانی اسلامی می باشد. این بنای تاریخی در تاریخ بیست و چهارم خرداد ماه سال ۱۳۹۶ به شماره ۳۰۱۶۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردید.
بند دره
در بیرجند سد بند دره یکی دیگر از جاهای دیدنی دراین شهر می باشد، که از مهم‌ترین و تاریخی ترین و بزرگ ترین بند کوهستانی شهر بیرجند محسوب می شود، قدمت این سد به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه به سال ۱۲۹۴ قمری می رسد، که به دستور امیر شوکت الملک احداث گردید. این بند در سال ۱۳۸۱ با شماره ۴۸۱۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. آس چارتر بهترین مرجع ارائه دهنده بلیط هواپیما ارزان چارتر در مشهد می باشد.
ارگ کلاه فرنگی
ارگ کلاه فرنگی از آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری ارزشمند در شهر بیرجند است، این ارگ تاریخی و زیبا در سال‌های ۱۲۶۴ تا ۱۳۱۳ هجری قمری در دوران حکومت قاجاریان بنا شده است، مساحت این مقر حکومتی حدود ۷۰۰ متر مربع می باشد و 6 طبقه است. ارگ کلاه فرنگی دارای معماری بی نظیری می باشد، از تزئینات این ارگ می توان به مقرنس، رسمی‌بندی، کاربندی‌های لانه زنبوری و تزئینات گلدانی اشاره کرد. طرح این ارگ به فرم زیگوراتی یا شکل پله پله ای می باشد، ارگ کلاه فرنگی به نام های دیگری همچون: ارگ حسام‌الدوله، قصر بی‌بی عروس و ارگ سرکار نیز معروف بوده است. ارگ کلاه فرنگی بیرجند امروزه بعنوان ساختمان استانداری استان خراسان جنوبی کاربری مورد استفاده قرار گرفته است. ارگ کلاه فرنگی عمارتی کهن و ارزشمندی در بیرجند می باشد که به همت سازمان میراث فرهنگی کشور به ثبت ملی رسیده است.
نویسنده: شادی شادکام
سوالات متداول
هزینه بازدید از باغ اکبریه رایگان است، اما اگر می خواهید از موزه های داخل باغ دیدن نمایید باید برای ورود به هر یک از موزه‌ها مبلغ جداگانه‌ای پرداخت نمایید.
جاذبه های دیدنی زیادی همچون: باغ و عمارت رحیم آباد، آرامگاه حکیم نزاری، ارگ کلاه فرنگی، قلعه بیرجند، پارک جنگلی بیرجند و باغ شوکت آباد در نزدیکی باغ اکبریه وجود دارد.
باغ اکبریه دارای موزه هایی همچون کتابخانه، موزه مردم شناسی، موزه باستان شناسی، موزه عروسک، موزه مشاهیر می باشد.
