صفر تا صد خلبانی، هر آنچه باید دانید
خلبانی چیست و چگونه باید خلبان شد؟
خلبانی یکی از جذاب‌ترین مشاغلی است که دستیابی به آن نیازمند برخورداری از شرایط خاص و گذراندن دوره‌های اختصاصی است.
پرواز در اوج آسمان‌ها روزگاری رویای بشر محسوب می‌شد که با اختراع هواپیما این رویا به حقیقت پیوست و با پیشرفت صنعت هوانوردی امکان پرواز با انواع وسایل پروازی مانند هلی‌کوپتر، هواپیماهای سبک، سنگین و… فراهم شده است.
البته هدایت هواپیما در آسمان نیز از جذابیت خاصی برخوردار است و از اینرو، خلبانی شغل محبوب و رویای بسیاری از کودکان است که تعداد انگشت‌شماری به این رویای خود میتوانند تحقق ببخشند!
خلبانی به معنی سکاندار است. برای داشتن این شغل نیاز است آموزشهای خاص ببینید و حتما این آموزشها تخصصی می باشد این شغل بسیار حساس است و نیاز به شرایط جسمی خاص هم می باشد.
در این رابطه، سوالاتی به ذهن علاقه‌مندان خطور می‌کند از جمله اینکه آیا شغل خلبانی صرفا به هواپیماهای مسافری محدود است؟ آیا برای خلبانی شرایط سنی و فیزیکی خاصی لحاظ می‌شود؟ مراکز آموزش خلبانی در ایران کدام‌اند و شرایط ورود به آن‌ها چیست؟ و موارد مشابه که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم. در ادامه با آس چارتر، ارائه کننده بهترین بلیط ارزان چارتری و بلیط ارزان چارتر هواپیما همراه باشید.
خلبان کیست؟
خَلَبان (خله‌بان) در واژه به‌معنی سکاندار است و به فردی اطلاق می‌شود که بنا به شغل یا تفریح به هدایت هواپیما یا سایر وسایل پروازی را انجام می‌دهد. نکته قابل‌توجه اینکه خلبانی نیازمند گذراندن آموزشهای لازم و دریافت گواهینامه است.
گرایش‌های رشته هوانوردی کدام‌اند؟
رشته هوانوردی دارای سه شاخه مراقبت پرواز، ناوبری هوایی و خلبانی است؛
مراقبت پرواز
این گرایش از حساسیت بالایی برخوردار است؛ متخصصان برج مراقبت وظیفه دارند دستورها لازم از قبیل وزش باد، هدایت، گردش، فرود، کاهش یا افزایش سرعت را با توجه به هواپیماهای دیگر به خلبان تحت نظر خود بازگو کنند. در مجموع، کارشناسان مراقبت پرواز موظف هستند با استفاده از ماهواره اطلاعات پروازی را گرفته و از طریق رادار پروازها را به‌دقت مشاهده کنند و از طریق رادیو با خلبان در ارتباط باشند تا تداخلی درحرکت آن‌ها پیش نیاید و در ایمنی کامل به مقصد برسند. با استفاده از سامانه آنلاین بلیط چارتری ارزان هواپیما و رزرو بلیط هواپیما آس چارتر می توانید آسوده و با خیالی راحت سفر کنید.
ناوبری هوایی
یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در هر پرواز امنیت آن است؛ این مسئله نیازمند به وجود فردی است که قبل از پرواز مسئولیت تهیه و طراحی نقشه مسیر پرواز را برعهده داشته باشد و مشخص کند که لازم است هواپیما در چه ارتفاعی با چه سرعتی حرکت کرده و در صورت لزوم با وجود ابرهای باران‌زا مسیر پرواز را تغییر داده و مسیر جدیدی پیشنهاد دهد. به‌عبارت دیگر، این فرد خلبان دوم پرواز است. گفتنی است کلیه هواپیماها ناوبر ندارند. وجود ناوبر قدرت مانوردر پرواز را بالا می‌برد، حتی توانایی پرواز در هوای نامناسب را نیز برای خلبان ممکن می‌سازد.
خلبانی
افرادی که خلبانی را به‌عنوان شغل خود انتخاب می‌کنند، میتوانند پس از گذراندن دوره‌های اختصاصی در یکی از گرایش‌های خلبانی مسافری، باری یا نظامی این کار را ادامه دهند. خلبان مسافربری همان‌طور که از نام آن نیز پیداست هدایت هواپیماهای مسافری و جابه‌جا کردن مسافران را برعهده دارد.
زمانی‌که نام خلبان عنوان می‌شود، ذهن اغلب مردم به هواپیماهای مسافربری معطوف می‌شود؛ ولی خلبان‌هایی نیز هستند که هدایت هواپیماهای باری یا کارگو را برعهده دارند. این گرایش از خلبانی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا حدود ۳۵ درصد از تولیدات صنعتی در جهان از طریق هوایی جابه‌جا می‌شوند. با این وجود، خلبان کارگو همچنان برای اغلب مردم ناشناخته است. وجه اشتراک هر دو گروه از خلبان‌ها (تجاری و کارگو) در یکسان بودن آموزشهای آن‌ها است، زیرا خلبان‌های مسافربری و باری، هر دو مأموریت و هدفی یکسان دارند که آن سالم رساندن مسافر/بار به مقصد است.
همچنین، نوع هواپیما برای ایرلاین‌های مسافربری و باری مشترک است. در واقع، ایرلاین‌های مسافربری و باری، هر دو از هواگردهای ثابت‌بال استفاده می‌کنند و نوع دقیق این هواپیماها، به بسته به ناوگان هوایی ایراین مربوطه بستگی دارد. برای نمونه، بیشتر شرکت‌های حمل‌و‌نقل، معروف‌ترین مدل‌های بوئینگ و ایرباس را برای پرواز ترجیح می‌دهند که قبل‌ها برای جابه‌جایی مسافر از آن‌ها استفاده می‌شد. امروزه این هواپیماها بعد از طراحی، به گونه‌ای تغییر پیدا می‌کنند که بیشتر برای جابه‌جایی محموله مناسب باشند تا مسافر. شرکت‌های حمل نقل متوسط در اروپا، برای مسیرهای کوتاه و متوسط بیشتر از بوئینگ 737 یا ایرباس A380 استفاده می‌کنند. در مجموع، افراد صرفا براساس علاقه خود این گرایش از خلبانی را برای فعالیت حرفه‌ای خود انتخاب می‌کنند.
خلبان نظامی یا جنگنده نیز به خلبانی گفته می‌شود که در خدمت نیروی هوایی ارتش بوده و برای نبرد در آسمان با هواپیماهای دیگر یا نابود کردن هدف‌های زمینی با هواپیمای جنگی آموزش ویژه دیده است. آژانس مسافرتی آس چارتر با ارائه بلیط ارزان چارتری و بلیط هواپیما ارزان چارتری می تواند گزینه ای مناسب برای سفر های شما باشد.
مراحل و شرایط اختصاصی خلبانی مسافری چیست؟
اولین و مهم‌ترین شرط ورود به دوره‌های خلبانی (مسافربری یا کارگو) سلامت جسمی است؛ زیرا خلبان بالاترین جایگاه در سیستم هدایت و نظارت بر هواپیما را دارد و جان صدها انسان در دست اوست؛ بنابراین، چنین سخت‌گیری‌هایی برای این شغل خطیر کاملا منطقی است. آزمایش‌های زیر برای سنجش میزان سلامت داوطلبان انجام می‌شوند:
تست بینایی شامل میدان و عمق دید و تست کوررنگی
آزمایش‌ها کامل ادرار و خون حتی HIV به همراه سنجش فشار خون
ادیومتری (نوار گوش)
نوار مغز و قلب
عکس از قفسه سینه و نوار ریه
عکس‌برداری و معاینه وضعیت سلامت دندان و فک
معاینه کلی بدن جهت احراز سلامت جسمانی (حداقل قد ۱۶۵ سانتی‌متر)
در صورتی‌که سلامت داوطلب در کلیه این آزمایش‌ها تائید شود، کارت AMC به دواطلب اعطا می‌شود که نشانه سلامت جسمانی کامل وی بوده و می‌تواند در دوره‌های خلبانی شرکت کند. اهمیت سلامت جسمی خلبان‌ها به‌حدی است که هر خلبان تا سن ۴۰ سالگی سالیانه یکبار و از سن ۴۰ سالگی تا ۶۰ سالگی (سن بازنشستگی خلبان‌ها) هر ۶ ماه یکبار معاینات پزشکی به‌عمل می‌آید. خرید اینترنتی بلیط چارتر ارزان هواپیما و بلیط لحظه آخری چارتر را با آس چارتر تجربه کنید.
نکته قابل‌توجه اینکه حداکثر سن استخدام در شرکت‌های هواپیمایی ۲۶ سال است. کارت پایان خدمت برای آقایان و تسلط به زبان انگلیسی نیز از دیگر شروط لازم برای ورود به دوره‌های خلبانی محسوب می‌شوند.
پس از اینکه داوطلب پس از سپری کردن مراحل فوق واجد شرایط شناخته شد، می‌توان در یکی از مراکز آموزش علوم هوانوردی مراحل زیر را برای کسب درجه خلبانی (مسافری یا کارگو) طی کند.
گواهینامه PPL: نخستین گواهینامه‌ای که داوطلب در دوره تحصیل خلبانی خود باید کسب کند گواهینامه PPLمخفف عبارت Private Pilot’s Licenceاست. فرد در صورت کسب این مدرک مجوز پرواز با هواپیماهای شخصی را خواهد داشت. برای کسب این نوع مدرک لازم است تا حداقل ۵۰ ساعت تجربه پرواز را پشت سر بگذارد. گفتنی است که عده قابل توجهی از علاقه‌مندان به خلبانی تنها جهت پرواز با هواپیماهای شخصی برای تفریح و طی کردن مسافت های کوتاه به کسب این گواهینامه بسنده می‌کنند.
گواهینامه CPL: کسب گواهینامهCPL یا خلبانی بازرگانی برای هدایت هواپیماهای مسافربری و باربری از ایرباس و بوئینگ گرفته تا بمباردیه، ATR و… لازم و ضروری است. CPLمخفف عبارت Commerical Pilot’s Licence است و برای کسب این گواهینامه نیاز به طی کردن ۱۰۰ ساعت پرواز است.
گواهینامه IR: گواهینامه IR یا Instrument Rating دوره نحوه عملکرد ابزارآلات دقیق پروازی است که متقاضی برای کار در هر ایرلاینی نیازمند این گواهینامه خواهد بود؛ میزان ساعت پروازی لازم برای کسب این مدرک نیز ۵۰ ساعت است. می توانید ارزان ترین بلیط هواپیما ارزان چارتری را از آس چارتر تهیه کنید، قیمت بلیط چارتر ارزان هواپیما خود را بررسی کرده و سفر خود را با ما تجربه کنید.
مراحل و شرایط اختصاصی خلبانی نظامی چیست؟
تنها شاخه خلبانی که از طریق آزمون سراسری دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی دانشجو می‌پذیرد، شاخه خلبانی نظامی است که دانشجویان آن در دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری آموزش می‌بینند. هدف از پذیرش دانشجوی هوانوردی (خلبانی) در دانشگاه هوایی شهید ستاری، تربیت خلبان‌های مورد نیاز نیروی هوایی جمهوری اسلامی است. نکته قابل‌توجه اینکه رشته هوانوردی (خلبانی) دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری وابسته به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی است و دانشجویان این دانشگاه از بدو ورود به دانشگاه یک دانشجوی نظامی خواهند بود و در نهایت به عنوان یک افسر مهندس یا کارشناس فارغ‌التحصیل می‌شوند.
شرایط اختصاصی خلبانی نظامی تاحدودی دشوار است و علاوه بر صلاحیت علمی دواطلب باید از نظر پزشکی، عقیدتی و سیاسی نیز مورد تائید قرار بگیرد. مراحل گزینش به ترتیب زیر انجام می‌شوند:
الف) آزمایش پزشکی عمومی (برای همه رشته‌ها): آزمایش پزشکی اولین مرحله گزینش بعد از قبولی در آزمون علمی است و باید توسط ۹ پزشک تأیید شود. در این مرحله هر یک از پزشک‌ها میتوانند به‌طور کلی داوطلب را مردود کنند.
ب) تست ورزش: اولین مرحله پس از قبولی در مراحل پزشکی است که شامل دوی ۸۰۰ متر در کمتر از سه دقیقه و ۱۰ مرتبه بارفیکس است. این مرحله مردودی ندارد.
ج) آزمون کتبی و مصاحبه عقیدتی سیاسی (برای همه رشته‌ها): بعد از ورزش نوبت به یک آزمون کتبی عقیدتی سیاسی است که شامل سوالات مذهبی و دینی است. همچنین، مصاحبه عقیدتی سیاسی نیز انجام خواهد شد.
د) حفاظت اطلاعات: در این مرحله باید یک پرسشنامه ۲۰ صفحه‌ای را به‌طور کامل و جامع پر کرد که شامل اطلاعات خود فرد و خانواده درجه یک اوست.
داوطلبان رشته خلبانی پس از این باید منتظر اعلام نمره‌هایشان در کلیه مراحل قبلی باشند تا مشخص شود آیا مجاز به انتخاب رشته خلبانی هستند یا خیر. البته لازم به ذکر است نمرات به داوطلب اعلام نمی‌شود، بلکه فقط مجاز بودن یا نبودن آن اعلام می‌شود. افراد مجاز باید همراه با نمایندگان نیروهای هوایی به بیمارستان بعثت مراجعه کنند تا آزمایش‌های تخصصی انجام شود.
تست پزشکی در این مرحله شامل ۱۶ مرحله است و پس از تائید نهایی به اتمام می‌رسد. از آنجایی که تمامی داوطلبان ورود به دانشگاه‌های افسری باید دوره آموزشی نظامی را بگذرانند و بعد از آن شروع به تحصیل کنند، قبول شدگان نهایی در محلی که از طریق مراجع مربوطه اطلاع داده می‌شود، برای گذراندن این دوره اقدام می‌کنند.
این دوره نظامی شرایط خاصی دارد و فرد داوطلب، زندگی در شرایط سخت را به مدت دو ماه تجربه می‌کند. بعد از اتمام دوره نیز، داوطلبان در محضر فرمانده معظم کل قوا و قرآن کریم سوگند یاد کرده و سردوشی می‌گیرند. دوره رزم مقدماتی در نیروی هوایی با حضور دانشجویان هر چهار دانشگاه ارتش و تحت نظارت مستقیم ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران به مدت ۱۲ هفته یعنی سه ماه طول می‌کشد که دو ماه از آن در مرکز آموزش تکاور نیروی زمینی ارتش و یک ماه آخر که فقط تمرین مراسم سردوشی است، دانشجویان در دانشگاه‌های مربوط به خودشان مستقر خواهند بود. پس از دریافت سردوشی نیز تحصیل در دانشگاه هوایی شهید ستاری آغاز می‌شود.
مراکز آموزش خلبانی و علوم هوانوردی در ایران کدام‌اند؟
همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد خلبانی نظامی تنها گرایش خلبانی است که از طریق آزمون سراسری دانشجو می‌پذیرد و علاقه‌مندان به سایر گرایش‌های خلبانی باید به مراکز هوانوردی مراجعه کنند.
مرکز آموزش خلبانی ایران
مرکز خلبانی ایران یکی از مراکز آموزش خلبانی در ایران است که در سال ۲۰۰۸ تأسیس شده و پرواز با انواع هواپیماهای سبک، پاراگلایدر در آن انجام شده و دوره‌های خلبانی شخصی، تجاری، هواپیماهای سبک و… برگزار می‌شود. مرکز آموزش خلبانی ایران در فرودگاه قزوین قرار دارد.
مرکز آموزش خلبانی آرتاکیش
مرکز آموزش خلبانی آرتاکیش در سال ۱۳۸۱ با مجوز از سازمان هواپیمائی کشوری با هدف آموزش نسل جوان آغاز به کار کرده و یکی از بزرگ‌ترین مدارس خلبانی در خاورمیانه و از پرسابقه‌ترین و قدیمی‌ترین مدارس خلبانی در ایران محسوب می‌شود. این مرکز بلیط هواپیما ارزان و بلیط چارتری ارزان خود را می توانید از آس چارتر تهیه کنید.
مرکز آموزشهای هوایی هما
مركز آموزش “هما” يكی از زيرمجموعه‌های شركت هواپيمايی جمهوری اسلامی ايران است كه مسئوليت برگزاری دوره‌های آموزشی كاركنان هواپيمايی را به عهده دارد. در این مرکز دوره‌های آموزشی تخصصی به‌صورت تئوری و عملی به كليه متقاضيان واجد شرايط ارائه می‌شوند. همچنين، اين مركز دوره‌های آموزشی تخصصی مورد نياز ساير شركت‌های هوايی را نیز برگزار می‌کند. به دليل توجه ويژه به امر كيفيت در آموزش، مركز آموزش “هما” همكاری‌های خود را با مراكز مهم و معتبر داخلی و خارجی گسترش داده، به‌طوری‌كه اين مركز، اولين مركز آموزشی مورد تأييد ياتا (IATA-ATC) در ايران است. واحد آموزش زمینی خلبانی و مهمانداری هما در تهران، جاده مخصوص کرج، خیابان بیمه پنجم قرار دارد.
مرکز آموزش خلبانی و علوم هوانوردی معراج
مرکز معراج مؤسسه‌ای کاملا خصوصی است که در سال ۱۳۸۴ با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و با کسب مجوزهای لازم از سازمان هواپیمایی کشوری ایران با هدف تربیت دانشجویان خلبانی، مهمانداری و کادر پروازی و زمینی مورد نیاز شرکت‌های هواپیمایی و صنعت حمل‌و‌نقل هوایی، براساس استاندارهای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری (ICAO) و سازمان هواپیمایی کشوری ایران تأسیس شد و هم‌اکنون دارای مجوز و برگزار‌کننده دوره‌های خلبانی PPL ، CPL ، IR ، IP ، ATPL و مهمانداری پایه، تایپ مهمانداری کلیه هواپیماها، معلم مهمانداری و دیسپچر است.
محل آموزشهای پروازی مرکز آموزش هوانوردی و خلبانی معراج، در فرودگاه خدمات ویژه قزوین در یک آشیانه مستقل ۱۲۵۰ متری با کلیه امکانات فنی و آموزش های مورد نیاز قرار دارند. محل آموزش های زمینی (Ground School) و سیمولاتورهای پروازی این شرکت نیز در شهرک اکباتان است. سایت‌های پروازی این شرکت نیز در فرودگاه خدمات ویژه قزوین و فرودگاه بین‌المللی رشت واقع شده‌اند.
آی آر ارتش
سایت نظامی آی آر ارتش در سال ۱۳۹۱ تأسیس شد و گفته می‌شود که به هیچ ارگان دولتی و نظامی وابسته نیست و شرکتی خصوصی محسوب می‌شود که به آموزش خلبانی نظامی می‌پردازد. می توانید ارزان ترین بلیط لحظه آخری چارتر را از آس چارتر تهیه کنید و سفر خود را با ما تجربه کنید.
مرکز آموزش هوانوردی پارسیس
مرکز آموزش هوانوردی پارسیس در سال ۸۹ تأسیس شده است. این مرکز در حال حاضر دارای تعداد ۴۴۶ دانشجو است و از زمان تأسیس تاکنون ۷۳ فارغ التحصیل داشته که نزدیک به ۹۲% آن‌ها در شرکت‌های هواپیمایی مسافربری یا به‌عنوان معلم و استاد پرواز در آموزشگاه‌های خلبانی مشغول به کار هستند.
مركز آموزش مجازی فنون هوائی
مركز آموزش مجازی فنون هوائی تنها مرکز آموزش مجازی علوم هوانوردی کشور محسوب می‌شود که در سال ۱۳۹۰ تأسیس شده است. در این مرکز دوره‌ها به‌صورت آنلاین برگزار می‌شوند.
دانش پژوهان هوانوردی ۱۱۰
مؤسسه آموزشی هوانوردی ۱۱۰ در حدود ۲۰ سال پیش تأسیس شده است و در حوزه‌های آموزش زمینی خلبانی شخصی و بازرگانی، مهمانداری، عملیات پرواز (دیسپچر) و تعمیرات و نگه‌داری هواپیما فعالیت می‌کند. دفتر این مؤسسه در خیابان شهید نفیسی شهرک اکباتان تهران قرار دارد. آژانس مسافرتی آس چارتر با ارائه بلیط چارتر هواپیما و بلیط چارتر هواپیما خارجی می تواند گزینه ای مناسب برای سفر های شما باشد.
سایت خلبان پارسی
سایت خلبان پارسی در سال ۱۳۸۷ تأسیس شده و از فعالیت‌های منحصربه‌فرد آن می‌توان به قسمت آزمون خلبانی به‌صورت آنلاین شامل سوالات استاندارد و طبقه بندی شده اشاره کرد. واحد آموزش خلبانی سایت که هدف آن تدریس درس به درس دوره‌های خلبانی در مقاطع PPL,CPL, IR است و همچنین، قسمت‌های مختلف دیگر مثل اخبار هوانوردی، آخرین دستاوردهای صنعت هوایی، فروشگاه خلبانی، بررسی سوانح هوایی و… از حوزه‌های فعالیت این سایت محسوب می‌شوند. آژانس آس چارتر یکی از بهترین ارائه کننده پرواز ارزان چارتری می باشد که با خرید بلیط ارزان چارتر از آن می توانید مطمئن سفر کنید.
نویسنده: شادی شادکام
