چهارشنبه سوری در ایران

چهارشنبه سوری در ایران

یکی از مراسمات سنتی در ایران که هرساله قبل از عید نوروز باستان، در آخرین چهارشنبه هرسال برگزار می شود و قدمتی طولانی دارد، چهارشنبه سوری است. چهارشنبه سوری یکی از قدیمی ترین رسومات در ایران باستان که نسل به نسل در بین مردم ایران چرخیده است، و تا امروز به بهترین شکل این مراسم برگزار می شود. آس چارتر در این مقاله به قصد دارد به معرفی چهارشنبه سوری در ایران و تاریخچه و چگونگی اجرای آن بپردازد تا پایان این مقاله همراه ما باشید. آس چارتر به شما این امکان را به شما می دهد تا با کمترین هزینه و کمترین زمان بتوانید بلیط هواپیما چارتر ارزان مشهد ایلام را در سامانه آس چارتر تهیه نمایید.

تاریخچه چهارشنبه سوری  در ایران

چهارشنبه سوری در ایران قدمت مشخصی ندارد، اما سور دادن از قبل ورود اسلام در ایران باستان مرسوم بوده است، سور دادن به معنای جشن و مهمانی و سرخ است که در ادبیات فارسی و گویش های ایرانی در میان اقوام آریایی بوده است. در گذشته ها در بین ایرانیان آخر هر ماه سور و مهمانی برگزار می شده است، که یکی از این سور ها در چهارشنبه آخر سال برگزار می شده که چهارشنبه سوری نامیده شده است. در واقع مردم با برگزاری جشن چهارشنبه سوری به استقبال بهار می روند.

مراسمات مختلف در چهارشنبه سوری

در غروب آخرین سه ‌شنبه سال چهارشنبه سوری در ایران باستان آئین و رسوم مختلفی دارد، که از گذشته ها به یادگار مانده است، آداب و رسوم مختلف که در هرمنطقه از ایران به شکل خاصی برگزار می شود، در ادامه با این مراسمات بیشتر آشنا خواهیم شد. مراسماتی همچون: آتش ‌بازی، خوردن آجیل مشکل‌ گشا، دورهمی ‌های خانوادگی، قاشق ‌زنی، کوزه شکنی، فال گوش نشینی، آش نذری پختن، آب پاشی، بخت گشائی دختران، دفع چشم زخمها، کندر و خوشبو، فال گرفتن و… که از جذاب ترین مراسمات در این شب بوده است، که امروزه بیشتر آنها به فراموشی سپرده شده است. همچنین طبق عقاید و رسوماتی که در گذشته انجام می شده است، دودکردن اسفند، جاروسوزی، زاج‌ سوزی، سوزاندن وسایل کهنه، ریختن خاکستر آتش به بیرون خانه و حتی کوزه ‌شکنی در جهت دفع بلا و نحسی و رفع چشم زخم بوده که در گذشته مرسوم بوده است.

دید و بازدید در چهارشنبه سوری

یکی از مراسمات در شب چهارشنبه سوری طبق رسم این است که کوچک‌ ترها به دیدار بزرگ‌ ترها می ‌روند تا این شب را در کنار هم خوش بگذرانند. در این دورهمی با درست کردن آتش و انجام دادن دیگر مراسمات دیگر شب بسیار زیبا و خاطره انگیزی را سپری می کنند. با تهیه بلیط لحظه آخری ارزان هواپیما تهران ایلام در سامانه آس چارتر از مزایا و تخفیفات ویژه ای برخوردار شوید.

آتش بازی در چهارشنبه سوری

یکی از اصلی ترین مراسمات در چهارشنبه سوری آخر سال روشن کردن آتش است، قدمت آتش بازی به زمان  ناصرالدین شاه باز می گردد که توسط فرانسوی ها در ایران رواج پیدا کرد و مرسوم شد. آتش بازی در آن دوره بیشتر بعنوان نمایش اجرا می شد، و مردم با جمع شدن و تماشا کردن خود را سرگرم می کردند بعدها این آتش بازی بعنوان یکی از رسوم های آئین چهارشنبه سوری تبدیل شد، آتش یکی از مهم ترین عناصر در چهارشنبه سوری بوده است، آریایی‌ها آتش را وسیله‌ای برای تطهیر و پاک ‌سازی خود می ‌دانستند، آنها عقیده داشتند که می توانند بیماری و مشکلات را به آتش بسپارند و در مقابل کار و سرخی و نیرو و گرما را از آتش هدیه بگیرند. در گذشته با بر افروختن آتش با استفاده از هیزم هایی که جمع می کردند به جشن و آتش بازی می پرداختند، در بیشتر نقاط ایران آتش را در پشت بام خانه ها روشن می کنند، و اهالی خانه و افرادی که دور آتش جمع شده‌اند با خواندن سرخی تو از من، زردی من از تو و غم برو، شادی بیا، محنت برو، روزی بیا و همچنین ای شب چهارشنبه، ای کلید چهار دنده، بده مراد بنده از روی آتش می پرند و در آخر بعد از پریدن بر روی آتش اجازه می دادند تا آتش خودش خاموش شود، و در نهایت بعد از سردشدن و خاموش شدن آتش، خاکستر آتش توسط یکی از اعضای خانواده جمع آوری و به بیرون از خانه برده می شود.

قاشق زنی در چهارشنبه سوری

قاشق زنی یکی از رسوم معروف در میان مردم در ایران باستان بوده است، که در شب چهارشنبه سوری زنان و دختران برای برآورده شدن حاجات خود کاسه ای از جنس مس را به خود همراه می کردند و درآن شب در برابر 7 خانه می رفتند و با قاشقی به کاسه ضربه می زدند، صاحبان آن خانه ها با شنیدن صدای قاشق زنها برای آنها شیرینی، برنج، مبلغی پول یا آجیل در کاسه های آنها می گذاشتند. آنها با گرفتن این هدایا امیدوار می شدند که آرزوهایشان برآورده خواهد شد. یکی از جالب ترین این قاشق زنی این بود که بیشتر وقت ها مردان این کار را انجام می دادند آنها با انداختن چادر بر سر خود با درب خانه دوستان و یا نامزد خود می رفتند تا لحظات شادی آور و خنده آوری را برای خود به وجود بیاورند.

کوزه شکنی

کوزه شکنی یکی از زیباترین رسوم در گذشته بوده است که به این صورت بوده، که آنها اعتقاد داشتند با کوزه شکنی سیاه بختی، شور بختی و تنگدستی را از خود و خانواده دور می کنند، به همین خاطر مردم در هنگام مراسم اتش بازی مقداری از زغال به نشانه سیاه بختی، مقداری نمک نشانه ی شور چشمی و یک عدد سکه به نشانه تنگدستی در داخل کوزه ای سفالین می انداختن، این کوزه را افراد خانواده یک به یک دور سر خود می گرداندند و آخرین نفر کوزه را بر روی پشت بام می برد و از بالا کوزه را به داخل کوچه پرتاب می کردند و در هنگام پرتاب کوزه این شعر درد و بلای خانه را ریختم به توی کوچه را زمزمه می کردند.

فال گوش

یکی از مراسماتی که در گذشته ها در بین مردم مرسوم بوده است فال گوش ایستادن بوده است، در شب چهارشنبه سوری کسانی که حاجت داشتند به نیت برآورده شدن حاجات خود به 4 راه یا معبری یا پشت درب خانه ای به فال گوش دادن می ایستادند و اولین حرف و سخنی را که می شنیدند را به فال نیک و یا بد در جواب نیت خود می دانستند.

آش نذری

یکی از مراسم ها در چهارشنبه سوری پختن آش نذری بنام آش ابودردا و یا آش بیمار بوده است، که در چهارشنبه های آخر سال بعنوان نذری می پختن و پخش می کردند، این نذر را کسانی که بیماری در خانه داشتند درست می کردند و مقداری از ان را خود بیمار می خورد و مابقی را به فقرا و دیگر نیازمندان می دادند.

آجیل

از دیگر آئین ها و رسوم در چهارشنبه های آخر سال نذری آجیل هفت مغز یا آجیل چهارشنبه سوری بوده است، زنانی که نذر و حاجتی داشتند، در شب چهارشنبه آخر سال آجیل را از یک مغازه که روبه قبله قرار داشت تهیه می کردند و در بین مردم و آشناها پخش می کردند و مقداری نیز خود می خوردند.

چهارشنبه سوری در سال های اخیر

متاسفانه در سال های اخیر دیگر خبری از آئین ها و رسوم قدیمی ایران باستان نیست، و می توان گفت آن حالت سنتی خود را دیگر ندارد، امروزه این جشن فقط روشن کردن آتش  و پریدن از روی آن نیست بلکه امروزه با نور افشانی، استفاده از منورها، فشفشه، آبشار ها و مواد مختلف آتش زا و وسایل آتش بازی این جشن را به گونه ای مختلف اجرا می کنند، بعضی مواقع با استفاده از مواد آتش ‌زا و انفجاری، باعث رعب و وحشت با صداهای مهیبی مثل انفجار و آلودگی صوتی باعث آسیب های جسمی و حتی مرگ افراد شده است که شوربختانه در سال های اخیر زیاد با این حوادث روبرو شده ایم.

چهارشنبه سوری در قومیت های مختلف

جشن باستانی چهارشنبه سوری جشنی بوده که از نسلی ب نسل دیگر منتقل شده است، و بین مذهب ها و قومیت های مختلفی اعم از مسلمان تا زرتشتی، مسیحی و… رواج داشته است، این مراسم همچنین در کشورهای دیگر هرساله برگزار می شود. جشن باستانی چهارشنبه سوری که از نیاکان ما به یادگار مانده است در شهرهای مختلف ایران به شکل های مختلفی برگزار می شود و حتی نام آن در شهرهای مختلف متفاوت است، به طور مثال درشهر گیلان چهارشنبه سوری را گول گوله چهارشنبه می نامند، در کردستان چوارشمه کوله، در اصفهان چارشمبه سرخی و در قزوین كوله چهارشنبه می گویند. همچنین این جشن در کشورهای جمهوری آذربایجان، افغانستان، ترکیه نیز برگزار می شود. آس چارتر بهترین مرجع ارائه دهنده بلیط چارتر ارزان هواپیما در مشهد می باشد.