سیزده بدر

سیزده بدر

در کشورمان ایران آداب و رسوم و فرهنگ غنی از گذشته های دور به یادگار مانده است، در تقویم‌ های رسمی ایران روز سیزدهم فروردین ماه روز طبیعت نامگذاری شده ‌است، تاریخچه سیزده بدر در ایران باستان به زمان حکومت بابلیان باز می گردد. دراین مقاله آس چارتر به معرفی این روز باستانی می پردازد، تا پایان این مقاله همراه ما باشید. آس چارتر به شما این امکان را می دهد تا با کمتر از سه دقیقه بتوانید بلیط هواپیما ارزان لحظه آخری تهران کیش را از این سامانه به راحتی دریافت نمایید.

تاریخچه سیزده بدر

سیزده بدر یعنی روز طبیعت در ایران باستان است، طبق مطالعات بسیار پیشینه جشن نوروز به زمان جمشید، یکی از پادشاهان ایرانی باز می‌گردد. و مردم بر این باور هستند که جمشید روز 13 فروردین را برای اتراق در طبیعت انتخاب کرده است، همچنین در کتاب خاطرات پولاک که نویسنده ی آن پزشک مخصوص ناصرالدین شاه بوده است درباره مراسم سیزده بدر در این کتاب صحبت کرده‌ است. که می توان گفت قدمت سیزده بدر به دوران قاجار نیز می ‌رسد. اما در تحقیقات کتیبه‌های بابلی و سومری که کشف شده است، نشان دهنده این است که تاریخچه سیزده به در قدمتی در حدود 4 هزار سال پیش را دارد. در این روز هیچکاری انجام نمی شده است و همه کسب وکارها تعطیل می شده است و مردم در این روز فقط به تفریح و خوشگذرانی در طبیعت می پرداختند و به گونه ای تعطیلات عید را به اتمام می رساندند. این روز از دیرباز در بین مردم نسل به نسل چرخیده است و تا کنون هم هرساله مردم ایران در این روز به طبیعت گردی می پردازند، جالب است بدانید روز سیزدهم فروردین در گذشته روز تیشتر یا روز ایزد باران آور نیز بشمار می آمده است، مردم برای شکرگزاری از خداوند که با بارش باران باعث باروری زمین های کشاورزی شان شده است در این روز به جشن و پایکوبی می پرداختند.

چرا روز سیزده را نحس می دانند؟

در کشورمان ایران هیچ روز از روزهای سال را نحس و بدیمن نمی دانند، روز سیزدهم در تقویم خورشیدی ایرانی به تیز روز یا ستاره ی تیشتر می نامیدند و برای اولین بار این روز به جشن تیرگان نامگذاری شد. همچنین در بیشتر کتب و متون قدیمی هیچ نویسنده ای این روز را به نحسی یاد نکرده است، و در کتب تاریخی همچون کتاب آثار الباقیه این روز را روز خجسته و فرخنده ای نام برده اند. اما چرا به این روز نحس می گویند؟ آن هم به دوره صفویان باز می گردد، که با نفوذ فرهنگ اروپایی به ایران روز 13 را نحس دانستند. مردم ایران باستان بعد از 12 روز مهمانی، دیدو بازدید و جشن در عید نوروز در روز سیزدهم برای اینکه دچار نحسی و بدشگونی نشوند در روز سیزدهم به دل طبیعت و دشت و صحرامی زدند تا نحسی را از خود و خانه یشان دور نمایند.

همانطور که در بالا گفته شد این نحسی از فرهنگ اروپایی نشات گرفته است، در حالی که در بین مردم ایران این روز نحس نبوده است، جالب است بدانید در فرهنگ باستانی ایران از نظر نجوم روزها خوش‌ یمن و روزها بد‌یمن یا شوم وجود دارد، اما در کتاب ابوریحان بیرونی جدولی وجود دارد که در این جدول روز سیزدهم فروردین و تیر را روز و بسیار خوش‌ یمن می دانستند اما نحسی عدد 13 را طبق تحقیق محققان مربوط به جشن پوریم یهودیان می دانند، که در روز 13 اسفند مراسمی یهودیان برگزار کردند و حدود 75‌هزار نفر از ایرانیان در به دست یهودیان در این روز کشته شدند و بیشتر ایرانیان برای در امان ماندن جان خود به طبیعت فرار کردند تا کشته نشوند. این اتفاق در سال 355 پیش از میلاد مسیح رخ داده بود. عده ای این اتفاق را به روز 13 اسفند ماه و مورخان غربی این رویداد را در روز 13 فروردین می دانند.

همچنین مسیحیان نیز عدد 13 را نحس می دانند، روایتی از 12 حواری حضرت عیسی است، در این داستان برای اینکه یهودیان بتوانند حضرت عیسی را به دشمنان تسلیم کنند، نقشه ای را می کشند که برای اینکه حضرا عیسی را به مردم معرفی کنند در مجلسی با ایشان روبوسی کنند تا حضرت را مخالفان بشناسند، در این مجلس حضرا عیسی دستگیر شد. حضرت عیسی 11 یار با وفا و واقعی داشت که در این میان اسخر یوطی نیزبه آنها اضافه می شود و تعداد آنها به 13 نفر می رسد و همیت امر را در فرهنگ مسیحیت باعث شومی و نحسی دانستند. 

مراسمات در روز سیزده بدر

در روز سیزده بدر که روز طبیعت نامگذاری شده است، مردم ایران باستان مراسم و اعتقادهایی داشتند که تا کنون نیز ادامه دارد و مردم این رسوم را به جا می آورند، از این مراسمات می توان به فال گیری، خواندن ترانه های دست جمعی، پختن آش، گره زدن سبزی به منظور بخت گشایی و سپردن سبزی به آب از مراسماتی است که انجام می شود. با تهیه بلیط هواپیما ارزان چارتر مشهد تهران در سایت آس چارتر از مزایای ویژه ای برخوردار شوید. 

میر نورزی

یکی از مراسماتی که در قدیم در ایران باستان در میان مردم مرسوم بوده است میر نوروزی می باشد، می توان گفت این مراسم به نوعی پایه ریز مراسمی همچون سیزده بدر نیز به حساب می آمده است. این مراسم هرساله در 5  روز آخر سال برگزار می شده است، که می توان گفت متفاوت ترین مراسم تاریخ ایران باستان بوده است. این 5 روز در ایران باستان نمادی از هرج و مرج بشمار می آند که گویی پادشاهان و فرمانروایان نیز قدرت خود را در این پنج روز از دست می داده اند. این مراسم کوسه بر نشین نیز نام دارد که به زمان مادر سالاری در ایران نیز باز می گردد.

غذا در سیزده بدر

در ایران باستان در روز سیزدهم فروردین مردم بعد از 12 روز دید و بازدید به طبیعت می روند، و در هر گوشه از ایران مراسمات خاصی را در این روز برگزار می کنند، در این روز هرایل و قومی در هر قسمت و گوشه از ایران با آداب و رسوم خاص خود با پوشش های متفاوت و با غذاهای محلی متنوع به طبیعت می روند و به تفریح می پردازند.

تفریحات در سیزده بدر

در این روز مردم با انتخاب یک جای مناسب بساط خود را پهن کرده و با پهن کردن بساط آتش به درست کردن چای و و همچنین درست کردن جوجه و کباب می پردازند. اکثر قدیمی ترهای جمع نیز با حمع آوری سبزی های کوهی به پختن آش مشغول می شوند، بیشتر خانواده ها نیز غذای خود را از شب قبل آماده کرده اند،  کودکان و جوانان هم با بازی های مختلف و یا آواز خوانی و رقص خود را سرگرم می کنند. از سنت های قدیمی نیز می توان به فال گوش ایستادن، فال گیری آن هم با کوزه، گرده زدن سبزی و چمن و بازگشایی آن، خواندن ترانه ای دست جمعی، خوراک پزی های عمومی، بادبادک پرانی، سوارکاری، نمایش های شاد، آب پاشی و آب بازی و سپردن سبزی به آب که نماد هدیه دادن به ایزد آب یعنی آناهیتا بشمار می رفته است، که بسیار لذت بخش و مفرح بوده است.

سبزه سیزده بدر

یکی از سین های سفره هفت سین سبزه می باشد، که مردم قبل از فرارسیدن ایام نوروز آن را پرورش می دهند و در روز سیزده این سبزه را با خود به طبیعت برده و در آنجا می گذارند و یا به آب روان می سپارند. در این روز حتی بیشتر مردم گل و یا درخت می کارند.

گره زدن سبزه

یکی از رسم و رسوم هایی که در روز سیزده به آن اعتقاد زیادی دارند، گره زدن سبزه است، به نظر و عقیده ی گذشتگان گره زدن سبزه و آرزو کردن در سال جدید برای هر آنچه که ارزو دارند گره از کارو مشکل انها باز خواهد شد. این گره زدن سبزه فقط مختص جوانان برای گشایش بخت نیست بلکه در هر سنی گره می زنند و آرزو می کنند. گره زدن سبزه و به آب انداختن آن در شهرها و استان‌های مختلف مفاهیم مختلفی دارد طبق عقیده آنها گره دور سبزه نمادی از مشکلات آدم‌هاست و سپردت آن به آب نیز گویی خود را از مشکلات جدا کرده اید. در گذشته اساطیری ایران الهه‌ای به اسم آناهیتا بوده است که نشان دهنده مظهر برکت و فراوانی بوده ا‌ست، سپردن سبزه به آب را نوعی هدیه و پیشکش به این الهه آب می دانستند و این را باعث برکت در سال جدید در زندگی شان می دانستند. جالب است بدانید گره زدن سبزه و گشتیش بخت را طبق افسانه ای قدیمی به نسل های بعد انتقال داده اند، در داستان های اساطیری روایتی افسانه ای وجود دارد که مشیه و مشیانه اولین دختر و پسری بودند که در روز سیزدهم فروردین با یکدیگر ازدواج کردند آنها دو شاخه درخت را به هم گره زدند و دست یکدیگر را گرفتند و ارزو کردند تا آخر عمر در کنارهم بمانند و این گره زدن را نشان پیوند میان آن دو می دانستند. از همان زمان به همین خاطر در روز سیزدهم جوانان برای گشایش بخت و ازدواج سبزه گره می زنند.

دروغ سیزده

جالب است بدانید یکی از جالب ترین شوخی ها در روز سیزده بدر دروغ سیزده می باشد، که روز سیزده فروردین دقیقا با اولین روز آوریل در اروپا می باشد. در فرهنگ اروپا روز اول اوریل رادروغ آوریل نام گذاشتند. در این روز اروپاییان با شوخی و دروغ های ساختگی دوستان خود را دست می نداختند. و چون این مناسبت با با سیزده فروردین در ایران مصادف می باشد، از این رو دروغ سیزده نیز در ایران معروف گشت و بعنوان یک فرهنگ در ایران تبدیل گشت، و این دروغ در ایران از سال 1322 رواج پیدا کرد آن هم توسط یک روزنامه ‌نگار ایرانی بنام اسماعیل پوروالی که در روزنامه خود دروغ‌هایی عجیب و شاخ‌ دار چاپ کرد که همین دلیل باعث رواج این شوخی در ایران شد. آس چارتر بهترین مرجع ارائه دهنده رزرو بلیط هواپیما لحظه آخری ارزان در شهر مشهد می باشد.

نویسنده: شادی شادکام