چراغ برات

چراغ برات

در ایران باستان از گذشته تا کنون مراسمات و آئین های مختلفی بوده است، که نسل به نسل و دست به دست چرخیده است تا به حال رسیده است، یکی از مراسمات در ایران مراسم چراغ برات است که هر ساله در ماه شعبان از سه روز قبل از تولد آقا امام زمان عج برگزار می شود، در ادامه آس چارتر در این مقاله به معرفی این مراسم می پردازد. تا پایان این مقاله همراه ما باشید. با تهیه بلیط چارتر ارازان هواپیما تهران مشهد از سایت آس چارتر از مزایا و تخفیفات ویژه ای برخوردار شوید.

معرفی و تاریخچه چراغ برات

ایرانیان از گذشته احترام خاصی نسبت به در گذشتگان خود داشته اند، به همین دلیل آیین های و مراسمات خاصی را برای رفتگان خود می گیرند. مراسم چراغ برات در از قرون 3 و 4 هجری در بین ایرانیان باستان و زرتشتیان برگزار می شده است. یکی از این مراسمات، مراسم چراغ برات است که هرساله در ماه قمری از روز 12 تا شب 15 شعبان مصادف با میلاد برگزار می شود. در این مراسمات که بیشتر در استان خراسان مرسوم است از رو 12 شعبان مردم با تدارک دیدن و تهیه خوراکی هایی نظیر: خرما، شيرينی، شربت، ميوه، چای، نان ‌های محلی، آش رشته، گردو، برگه زردآلو، توت خشک و ... راهی قبور در گذشتگان خود می شوند و برای عزایزان از دست رفته خود طلب مغرفت می کنند و با خواندن فاتحه ای و پذیرایی از مهمانان خود برای آن از دست رفته طلب آمرزش می کنند.

مفهوم چراغ برات

در کلمه چراغ برات، چراغ به معنی روشنایی است به این مفهوم که روشنایی راه را بهانسان نشان می دهد تا در گناه و چاله های دنیا نیفیتم و فریب نخوریم و راه درست را در روشنایی بهتر تشخیص بدهیم، برات نیز به معنی طلب امرزش کردن و صدقه و خیرات برای در گذشتگان و رهايی و آزادی از دوزخ و خلاصی از بار گناهان رفتگان می باشد. سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم این ماه ایام‌البیض نام دارد، و شب پانزدهم که بزرگترین شب می باشد به لیله ‌الصک و لیله ‌البرات معروف است، حتی به گفته بیشتر منابع دینی این شب راشب قدر نیز نامیده اند که در این شب تقدیر و آینده افرادی که در آن سال بمیرند و چه آینده ای تا سال بعد خواهند داشت رقم می خورد. بیشتر مردم خراسان نیز که به این شب اعتقاد دارند که سرنوشتشان رقم می خورد در شب پانزدهم نیمه شعبان به پشت بام خانه خود می روند و اگر شب مهتابی باشد در مهتاب می ایستند  و به سایه خود نگاه می کنند، و سرنوشت خود و اقوام خود را پیش بینی می کنند، و به دعا کردن و طلب مغفرت و آمرزش می کنند.

رسوم های مختلف در چراغ برات

همتنطور که در بالا گفته شد، در شهر های مختلفی از ایران مراسم چراغ برات انجام می شود. و بنا به فرهنگ و آئین های مختلف هر منطقه به شکلی متفاوتی این مراسمات برگزار می شود. در مناطق کردنشین ایران این مراسم نام های دیگر همچون: عید برات، شب برات، روز برات دارد که با آداب و رسوم متفاوتی انجام می‌ شود. آس چارتر بهترین مرجع ارائه دهنده بلیط هواپیما ارزان لحظه آخری در شهر مشهد می باشد.

خیرات در چراغ برات

در مراسمات چراغ برات در مناطق مختلف مردم برای رفتن به سر قبور در گذشتگان خود خیرات و خوراکی های مختلفی را با خود برای پذیرایی می برند که می نوان به خیراتی همچون: پخت انواع نان‌های سنتی مانند روغن جوشی، چلبکی، کماچ، آش رشته، شله زرد، شیرینی، خرما، میوه، سوپ، ساچ و حلوا و یا غذاهای بسته بندی شده را در بین مردم بر سر قبور می کنند، عده ای از مردم اعتقاد دارند که پخت بیشتری از خوراکی ها باید قبل از غروب انجام شود.

برات زنده ها

برات زنده ها در بعضی از مناطق ایران در شب سیزدهم شعبان برگزار می شود و شب نیمه شعبان به برات مرده ها معروف است، در غروب روز سیزدهم نیز کسانی که به تازگی عزیزی را ازدست داده اند به پخت خیراتی مانند روغن جوشی و نان سنتی و شیرینی می پردازند و بر طبق اعتقادی که برخی از شهر ها دارند این است که اگر نو عروسی این نان و روغن جوشی را بپزد ارواح رفتگان از این خیرات بهره بیشتری را می برند.

مراسم چراغ برات در شهرهای مختلف ایران

مراسم چراغ برات از مراسماتی بوده است که ریشه تاریخی و باستانی داشته است و تا کنون مخالف اسلامی نداشته است، این مراسم در شهرهای مختلف ایران هنوز شناخته شده نیست، و فقط در برخی از شهرهای اسان خراسان و متاطق کردنشین کشور برگزار می شود. همچنین در کشورهایی نظیر پاکستان و هند نیز این مراسم برگزار می شود. که هر کدام از این مناطق به شیوه و رسوم خود چراغ برات را برگزار می کنند. در ادامه به معرفی مراسمات در شهرهای مختلف خواهیم پرداخت.

چراغ برات در کردستان

در بیشتر مناطق کردستان مراسم چراغ برات به رسوم و آئیئن های خاصی برگزار می شود، در بیشتر نواحی کردستان مردم در مسجد ها، خانقاه ها، تکیه‌ها و یا خانه های خود به نماز خواندن و قرآن خوانی می پردازند، انها اعتقاد دارند که در این شب خداوند روزی بندگان خود را از نو تقسیم می کند و طبق اعتقادات خود در این شب ها سیر می خورند که به این معنی که هرکس سیر نخورد در طول سال سیر نخواهد شد، آنها همچنین جشنی در این شب بنام کاسه جشن دارند، که در این جشن خانواده ها غذاهای مخصوصی مانند: پلو خورشت، رشته پلو، کشمش پلو، و ... تهیه می‌کنند و بین فقرا پخش می کنند.

چراغ برات در کرمانج‌ های شمال خراسان

در شمال خراسان نیز کرمانج ها شب نیمه شعبان از اهمیت و ارزش خاصی در بین آنها برخوردار است، و این شب را عید برات می نامند و اگر کودکی در این شب به دنیا بیاید نام برات رابر روی کودک می گذارند.

چراغ برات در تربت حیدریه

در شهر تربت حیدریه رسوم متفاوتی برای اجرای مراسمات وجود دارد، شب پانزدهم ماه شعبان در تربت حیدریه به عید زنده ها معروف است و به آن عید برات می گویند، مردم در این منطقه هر خانواده چندین سیخ باریکی را پنبه بر روی نیمی از آن می پیچیدند و بعد سیخ ها را مانند دسته گلی در کنار هم قرار می دادند، و آنها را با نوعی روغن خوراکی چرب و بعد آنها را روشن می کردند. و بعد پایین سیخ ها را در مشت گلی در بیرون بالای درب اتاق نشیمن خود می چسباندند. و تمامی اهل خانه در زیر دود آن رد شده و وارد اتاق می روند و بیرون می آیند، و به بیرون بر می گردند و دسته های خود را در مقابل آتش گرفته و به صلوات خواندن مشغول می شوند، کودکانی که دست آنها نمی رسد بزرگترها آنها را بغل گرفته تا آنها هم بتوانند دست های خود را در مقابل آتش گرفته و به عنوان تبرک به صورت خود بکشند.

چراغ برات در کاشمر

مردم کاشمرنیز در مراسمات چراغ برات در آخرین ساعات چهاردهم شعبان بعد از خواند نماز مغرب و عشا هر فرد به تعداد آرزوها و حاجت هایی که دارد ترکه هایی از درختان انار و انگور جکع آوری می کنند، و در 4 گوشه پشت بام های خود نصب می کنند، و هرکدام از ترکه ها تکه پارچه ای راگره می زنند، سپس هر فرد برای آرزویش به خواندن حمد و صلوات و درخواست حاجت و آرزوهایشان را می کنند، و از خداوند می خواهند که گره هایشان را بگشاید.

چراغ برات در مشهد

در مشهد در روزهای دوازدهم تا سیزدهم را مختص اموات و درگذشتگان می دانند و با تهیه کردن خیرات و پخش آنها در میان مردم و روشن کردن شمع و قرآن خوانی بر سر قبور به درخواست آمرزش برای گناهان و طلب مغفرت برای عزیزان از دست رفته خود می پردازند، و شب پانزدهم برابر با شب میلاد آقا امام زمان عج را شب زنده گان می دانند و به جشن می پردازند، در گذشته در مشهد از فانوس های کوچکی بر سر قبور استفاده می کردندو در این سه شب آنها را بر سر قبور رفتگان خود روشن نگه می داشتند و یاد و خاطره عزیزان خود را گرامی می داشتند. آس چارتر به شما این امکان را می دهد تا با کمترین هزینه بتوانید رزرو بلیط هواپیما ارزان چارتر تهران دزفول خود را به راحتی از این سامانه دریافت نمایید.

نویسنده: شادی شادکام