صنایع دستی زابل

صنایع دستی زابل

زابل یکی از شهرهای سیستان و بلوچستان که دارای اثار تاریخی و باستانی زیادی می باشد، جاذبه های گردشگری و توریستی در این شهر مسافران و گردشگران بسیار زیادی را به سوی خود می کشاند، جاذبه های باستانی بی نظیری همچون شهر سوخته زابل که نشان دهنده فرهنگ و تمدن ایران باستان می باشد، زابل علاوه بر جاذبه های طبیعی و تاریخی دارای جذابیت های بسیار زیاد دیگری نیز می باشد، صنایع دستی هر شهر نشان دهنده نوع آداب و رسوم و فرهنگ و زندگی آن شهر می باشد، زابل نیز از شهرهایی است که دارای صنایع دستی متفاوتی می باشد، در این مقاله آس چارتر به معرفی صنایع دستی زابل می پردازد، تا پایان این مقاله همراه ما باشید. آس چارتر به شما این امکان را می دهد تا با کمترین هزینه و کمترین زمان بتوانید خرید بلیط هواپیما ارزان چارتر را به راحتی از این سامانه دریافت نمایید.

معرفی صنایع دستی زابل

سیستان بلوچستان دارای شهرهای تاریخی و باستانی بسیار زیادی که هر کدام از آنها دارای تاریخچه ای با قدمن بالایی می باشد، هنرها و صنایع دستی آن هم دارای قدمت های طولانی می باشد، که می توان از آثار کشف شده در شهر سوخته زابل و چغازنبیل قدمت و ارزش این هنرها را دانست، هنرهایی که نسل به نسل چرخیده تا به امروزه به دست هنرمند مردم زابل رسیده است، از صنایع دستی بومی و کهن زابل می توان به سوزن دوزی، سکه دوزی، حصیر بافی و سفال کلپورگان در بلوچستان، خولک بافی، انواع سفال و سیاه دوزی در سیستان و نیز دوخت لباس های محلی و ساخت زیورآلات سنتی، پشتی، گلیم، قالی بافی، سیاه دوزی، سکه دوزی و آیینه دوزی، سوزن دوزی ، خامه دوزی، پریوار دوزی، حصیربافی، پرده بافی، سیاه چادر بافی، سفالگری، جواهر سازی، تولید ابزارآلات موسیقی، توتن و لنج سازی اشاره کرد. در ادامه به معرفی چند مورد از این صنایع دستی می پردازیم.

پشتی و گلیم بافی زابل

یکی از صنایع دستی مردم زابل گلیم بافی می باشد، گلیم بافی از گذشته های خیلی دور در میان مردم زابل رونق بسیار زیادی داشته است، بیشتر کوچ نشینان که در چادر زندگی می کنند، به این کار مشغول هستند و از این گلیم ها بعنوان زیراتداز، پشتی، نازبالش، سفره و یا برای تزئین استفاده می کنند، اکثر این گلیم ها دارای نقوش زیبا و متفاوت  وبارنگ های مختلفی بافته می باشد. گلیم ها از جنس الیاف پنبه، پش ، کرک، موی حیوانات و نوارهای پارچه ای تشکیل می شود که توسط زنان هنرمند سیستانی با طراحی ها و اشکال مختلف بافته می شود.

قالی بافی زابل

قالی زیراندازی که امروزه در همه جا ایران و حتی دنیا ازآن استفاده می شود، در گذشته های خیلی دور در بیشتر مناطق ایران این هنر رواج داشته است، و می توان گفت صنعتی باستانی در ایران محسوب می شود، قالی بافی یکی از آثار هنری مردم زابل می باشد، که قدمت قالی های سیستانی به دو هزار سال پیش باز می گردد، قالی ها از پشم محلی، نخ، مو تشکیل شده است و نقوشی که در متن و حاشیه این فرش ها به کار می ‌روند بسته به شرایط منطقه‌ای، فرهنگی و تاریخی آنها است، که بافندگان هنرمند این منطقه بر طبق اعتقادات نقش‌ها و رنگ‌های منحصربفردی را در بافت این قالی ها بکار می برند، از نقوشی که بیشتر در بافت قالی های سیستان وجود دارد می توان به قالی گلدانی، قالی گل قندانی، قالی چپات اشتر، قالی گل چیتک، بز، آهو، شتر، سگ، برگ موز، درخت، کارچک، چهارشخلکی و پره جلکی اشاره کرد. با تهیه بلیط هواپیما لحظه آخری ارزان تهران زاهدان از سایت آس چارتر از مزایا و تخفیفات ویژه ای برخوردار شوید.

توتن سازی زابل

توتن سازی یکی از صنایع دستی زابل می باشد، توتن، نام قایقی محلی ست که از جنس نی می باشد، نی های توخالی به طول 5 متر هم می رسد، برای ساخت قایق این نی ها را به سه دسته تقسیم می کنند، و ابدا و انتهای آنها را می بندند، و دو دسته کوچکتر را بعنوان کناره های قایق استفاده می کردند، اگر در سفر به زابل به رودخانه هامون رفته باشید این مدل قایق ها را درون رودخانه زیاد به چشم دیده اید، این نی ها در کتار دریاچه هامون زیاد می روید، که  داخل آن بعد از خشک شدن و هوا گیری، سطح آن را با یک لایه چرمی می پوشانند تا مانع نفوذ آب به داخل آن شود. 

تولید ابزار آلات موسیقی زابل

یکی از صنایع دستی در سيستان و بلوچستان تولید ابزار آلات موسیقی می باشد، موسیقی در این شهر دارای قدمت تاریخی طولانی می باشد، همانطور که طبق کاوش های محققان در تپه چغازنبیل قطعه گل پخته ای را کشف کرده اند که مربوط به ۳۵۰۰ تا ۳۰۰۰ پیش از میلاد است و بر روی آن صحنه ای را از یک قایق که چند نفر در کناره های قایق نشسته اند و در حال نواختن تنبک و سرنا و یکی هم مشغول خواندن است طراحی شده است، می توان گفت که هنر و موسیقی در زمان های خیلی دور نشان دهنده فرهنگ و تمدن كهن ايران باستان می باشد، انواع سازهای محلی زابل می توان به  قیچک، نی، دایره، سرنا و ساز و دهل  اشاره کرد، دایره سازی کوبه ای است توسط  زنان در زابل ساخته می شود که به آن دف نیز می گویند. و از جمس پوست بز تهیه می شود برای اینکه انعطاف داشته باشد، پوست را داخل آب می گذارند تا نم گیرد و منعطف شود و آ نرا به شکل دایره ای و با میخ های ریزی به دیواره های چوبی متصل می کنند، قیچک یا غیچک، غیژک، قیژک هم نوعی دیگر ساز زهی زابلی است.

حصیربافی زابل

یکی از صنایع دستی معروف زابل می توان به حصیر بافی اشاره کرد، حصیر بافی یکی از هنرهای اصیل در این منطقه می باشد که متعلق به حاشیه نشینهایی دریاچه هامون در گذشته های خیلی دور بوده است. برای تهیه این حصیرها از دستگاه بافت استفاده می شود، این دستگاه شامل چوب چهار پر، مقداری سنگ یا گلوله‌های سنگی تراش خورده به عنوان دوک و نخ پنبه‌ای که به دور سنگ پیچیده است استفاده می شود. حصیرهای تهیه شده از نی بیشتر برای تزئین درب و پنجره ها کاربرد دارد.

خولک بافی زابل

خولک بافی یا خلک بافی از دیگر صنایع دستی زابل است که دارای قدمت طولانی می باشد که آثارش را می توان در شهر باستانی و سوخته زابل و دریاچه هامون  دید. خولک بافی همانند حصیربافی و سیس بافی می باشد و فقط از نظر نوع مواد ساخت با هم تفاوت‌هایی دارند. در خولک بافی از نی‌های موجود در کف دریاچه هامون و تگرد، برگ درخت خرمای وحشی استفاده می شود. جالب است بدانید این نی ها حتی به کشورهای حوزه خلیج فارس نیز صادر می شود و نوعی کسب درآمد برای مردم این منطقه است که به اقتصاد شهر نیز کمک می شود. آس چارتر بهترین مرجع ارائه دهنده بلیط چارتر ارزان هواپیما در شهر مشهد می باشد.

سوزن دوزی زابل

سوزن دوزی یا سیاه ‌دوزی زابل نوعی صنایع دستی در این منطقه می باشد، سیاه دوزی نوعی رو دوزی است که قدمت زیادی در زابل دارد و این کار توسط زنان انجام می ‌شود. در سیاه دوزی از نخ سیاه ابریشم استفاده می شود و روی لباس برای تزئین پیش سینه و سرآستین لباس بکار می رود. این هنر تاریخی در گذشته بیشتر مورد استفاده قرار می گرفته است و در لباس های سنتی مردان و زنان زابلی می توان دید. از این هنر سوزن دوزی علاوه بر لباس مردان و زنان زابل برای بقچه،جانماز و روطاقچه ای، شال،مانتو، رومیزی، کوسن و... نیز استفاده می شود.